"İş Betimlemesi Ölçeği"ni geliştirme ve uzman hekimlerde iş doyumunu değerlendirme

Abstract

Bu çalışmanın amacı " İş Betimlemesi Ölçeği"nin geçerlilik ve güvenilirliğinin değerlendirilmesi ve İzmir'de Devlet Hastaneleri'nde çalışan uzman hekimlerde iş doyumunun ölçülmesidir. Bu amaçla 19 sorudan oluşan demografik özellikleri tanımlayıcı veri toplama formu ile 45 madde olarak geliştirilmiş olan iş betimlemesi ölçeği, İzmir ili metropol sınırları içinde bulunan 4 devlet hastanesinde çalışan 175 uzman hekime, yüz yüze görüşülerek uygulanmıştır. Aynı hekimlere 2-6 hafta sonra yeniden gidilerek test işlemi yinelenmiştir. Araştırmanın tipi metodolojik ve kesitseldir. Araştırmanın evrenini 1266 uzman doktor oluşturmaktadır. Örnek büyüklüğü 175 tir. Bu çalışmada Smith, Kendal ve Hulin tarafından 1969 yılında oluşturulan "Job Descriptive Index" geliştirilmiştir. Bu ölçek Ergin (1997) tarafından "İş Betimlemesi Ölçeği" (İBÖ) adıyla Türkçe'ye çevrilerek psikometrik çalışmaları yapılmıştır. Ölçek bu formuyla alan çalışmalarında kullanılarak Kılıç ve arkadaşları (2004) tarafından 9 boyut ve 54 madde olarak yeniden düzenlenmiştir. Bu araştırmada ayrıntılı psikometrik çözümlemeler 9 boyut ve 54 maddeden oluşan bu yapı üzerinde incelenmiştir. Geliştirilen bu ölçekle İzmir ili metropol devlet hastanelerinde çalışan uzman hekimlerde iş doyumu ölçülmüştür. İş doyumunun değerlendirilmesi için 175 hekimde bağımsız değişkenlere (yaş, cinsiyet, medeni durum, uzmanlık alanı, çalıştığı kurum, çalışma süresi, çalışma şekli, çalışma koşulları, meslekte geçirilen süre, ek görevleri, mesleki ilgi ve kendine zaman ayırma) göre iş doyumunu etkileyen unsurlar ve iş doyumu incelenmiştir. Erkek hekimlerin tüm faktörler ve toplamda iş doyum puan ortalamaları kadın hekimlere göre daha yüksek bulunmuştur. Yaşla beraber iş doyumunun arttığı izlenmiş, medeni durum ve uzmanlık alanına göre iş doyumu değişkenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır. Mesleki seminer, kongre ve toplantılara katılan, yöneticilik yapan ve hobilerine zaman ayıran hekimlerin tüm faktörler ve toplam iş doyumu puan ortalamalarının yüksek olduğu görülmüştür. Anahtar kelimeler: İş doyumu, ölçek geliştirme, geçerlilik, güvenilirlik. The aim of this study is to evaluate the validity and reliability of "job descriptive index" and to define, job satisfaction of specialist physicians working in İzmir State Hospitals. For this purpose, a data collection form that identifies demographic characteristics and consists of 19 questions and a job satisfaction measure that is organized as 45 items have been implemented, interviewing face to face, on 175 specialists who are selected from 4 state hospitals situated in the metropolitan districts of Izmir city. The test has been repeated with the same specialists after 2 to 6 weeks. Research specialist in 1266 constituted the universe. Sample size is 175. The type of this study is methodological and cross-sectional. The job satisfaction index developed by Smith, Kendal and Hulin in 1969 has been expanded in our study. In order to evaluate the job satisfaction, job satisfaction and the elements that affect the job satisfaction according to independent variables of 175 doctors (age, sex, marital status, area of expertise, institution worked in, duration of office, shape of work, working conditions, the period spent for the occupation, additional duties, occupational interest and spare time) have been analyzed. According to the result of our studyæ all of the factors and the job satisfaction point averages of the male doctors in total have been found out to be higher when compared to women doctors. Job satisfaction has been observed to mount up parallel to increase in ageæ whereas, no significant statistical differences have been found between job satisfaction variables in relation to marital status and area of expertise. The doctors who participate in occupational seminars, congresses and meetingsæ who act as managers and spare time for their hobbies have been observed to have higher job satisfaction point averages and factors in total. Key Words: Job satisfaction, development of index, validity, reliability.