Bilgisayar kullanarak iş gören büro çalışanlarında ergonomi eğitiminin etkinliği

Abstract

Amaç: Katılımcı ergonomi yöntemi uygulanarak verilen eğitim ve risk değerlendirmesinin büro çalışanlarında üst beden bölgesi (ÜBB) kas-iskelet semptomu gelişimine, yeti yitimi düzeyine, kas-iskelet hastalıkları (KİH) ile ilgili tutum, KİH'dan korunmada koruyucu davranışlar uygulamaya ve çalışma ortamı uygunluk puanına etkisini değerlendirmektir. Yöntem: Araştırma küme randomize kontrollü bir girişim çalışmasıdır. Çalışma Kasım 2008-Kasım 2009 tarihleri arasında Balçova Belediyesinde bilgisayar kullanarak iş gören 116 büro çalışanı ile yürütülmüştür. Girişim grubundakilere büro ergonomisi ve risk değerlendirme yöntemi öğretilmiş, kendi çalışma ortamlarında standart bir form ile risk değerlendirmesi yapmaları sağlanmıştır. Girişim öncesi 3, girişim sonrası 10 ay boyunca ve ayda bir kez çalışanlar izlenmiştir. İstatistiksel çözümlemede Mantel-Haenszel hız oranı, Cox oransal zarar modeli, genelleştirilmiş öngörü denklemleri, tekrarlayan ölçümlerde varyans analizi uygulanmış, Stata 11.1 ve SPSS 15.0 istatistik paket programları kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılanların 58'i girişim, 58'i kontrol grubundadır. Yaş ortalaması 36.1±8.2, %60'ı kadın, %54.5'i evli, %64.5'i üniversite mezunudur. Çok değişkenli çözümleme sonucuna göre girişim sonrası ÜBB sağ boyun ve sağ bilek-elde semptom gelişme olasılığı girişim grubunda kontrol grubuna göre anlamlı olarak daha azdır(p<0.05). Boyun bölgesi yeti yitimi puanı zaman içerisinde girişim grubunda kontrole göre daha düşük bulunmuştur(p<0.05). Ayrıca girişim grubundakilerin zaman içerisinde büro egzersizi yapma ve kısa molalar verme sıklığı ile çalışma ortamı uygunluk puanı kontrol grubuna göre anlamlı olarak daha iyi bulunmuştur(p<0.05). Sonuç: Katılımcı ergonomi yöntemi kullanılarak uygulanan eğitim ve risk değerlendirme uygulaması bilgisayar kullanan büro çalışanlarında kas-iskelet yakınması görülme olasılığını azaltmakta, koruyucu davranış uygulamalarını ve çalışma ortamı uygunluğunu geliştirmektedir. Objectives: Aim of the study is to determine the effect of education and risk assessment using participatory ergonomics method on upper extremity disorders, functional disability, attitudes on musculoskeletal disorders, preventive behavior and workplace score among office workers. Method: A cluster randomized controlled intervention study conducted between November 2008 – November 2009. Study group consist 116 office workers using computer at Balcova Municipality who were agreed to participate. Individuals were trained on office ergonomics and how to make risk assessment using participatory ergonomics method used for training and risk assessment was provided with a standardized form at their own working conditions. Workers were monthly screened 3 times before and 10 times after the intervention. In the statistical analyses Mantel-Haenszel rate ratio, Cox proportional hazard model, generalized estimating equations and repeated measures ANOVA were used with Stata 11.1 and SPSS 15.0 statistical package programs. Results: Among participants, 58 were in intervention and 58 were in control group. Mean age was 36.1±8.2, 54.5% participant were female, 64.5% had a university degree. Probability of developing wrist-hand and neck symptom were significantly lower at intervention group in the multivariate analysis(p<0.05). Neck disability score value was lower at intervention group when varying effect of time was taken into account. In addition, frequency of office exercise, frequency of micro pause and appropriateness of workplace score of intervention group were significantly higher than control group(p<0.05). Conclusion: Application of education and risk assessment using participatory ergonomics method reduced the occurrence of musculoskeletal symptoms and it improved preventive behavioral practice and working conditions.