İzmir'de bir sağlık ocağı bölgesindeki yaşlıların istismar ve ihmal ile karşılaşma durumları ve etkili olan etmenlerin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma Esentepe Sağlık Ocağı Bölgesinde yakınları ile birlikte yaşayan 65 yaş ve üstü bireylerin istismar durumları ile etkili olan etmenlerin belirlenmesi amacı ile yapılmış, tanımlayıcı bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemini 331 yaşlı birey oluşturmuştur. Veriler Temmuz - Ekim 2007 tarihleri arasında toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak yaşlı bireyin son 6 ay içinde yaşadığı istismarı belirlemeye yönelik soru formu, sosyodemografik özellikler soru formu, Katz'ın Günlük Yaşam Aktiviteleri İndexi (ADL) ve Standardize Mini Mental Test (SMMT) formu kullanılmıştır. Veriler ki kare testi ve lojistik regresyon analizi ile değerlendirilmiştir. Yaşlı bireylerin %9,4'ü psikolojik istismar, %8,2'si ihmal, %4,2'si fiziksel istismar, %2,1'i ekonomik istismar, %0,9'u ise cinsel istismar ile karşılaşmıştır. İstismar tiplerinden birini ya da birkaçını aynı anda yaşayan yaşlı bireyler %13,3'tür. Kadın olma, düşük eğitim seviyesi, eş ve çocukları ile birlikte yaşama, aile ilişkilerini "orta ve ortanın altında" olarak algılama istismarı artırmakta iken (p 0.05). İstismarınæ kadınlarda 3,36(p 0.05), eşi ve çocukları ile birlikte yaşayanlarda 3,94(p Sonuç olarak yaşlı istismarı koruyucu önlemlerin alınması gereken, yaşlı bireyin yaşam kalitesini bozan önemli bir sorundur. Bu nedenle hemşirelik eğitiminin müfredatına ve mezuniyet sonrası hizmet içi eğitim programlarına yaşlı istismarının entegre edilmesi, özellikle birinci basamakta çalışan hemşirelerin istismar açısından riskli yaşlıları belirlemeleri, bu yaşlıları sık izlemeleri ve istismarı önlemeye yönelik çalışmalar yapmaları ve toplumsal bilinci artırmak için kitle iletişim araçlarının kullanılması önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: Hemşirelik, Yaşlı, İstismar, İhmal. This study is a descriptive study and has been carried out to determine whether 65 aged and older elderly people, living with their relative in Esentepe primary health care center area, had experienced abuse and neglect and to evaluate factors associated with elder abuse. Research sample was consist of 331 older people. Data collection was carried out on July through September, 2007. As a data collection instrument, questionary, intented for determining abuse and neglect which older people had experinced during the past six months, socio-demographic characteristic questionary, Katz Activities of Daily Living (ADL) İndex, The Standardized Mini Mental State Examination (SMMSE) were used. Chi-square test and logistic regression analyses were used in evaluation of data. It was found that elder adults who had experienced psychologicaly abuse was 9,4%, neglect was 8,2%, physical abuse was 4,2%, economic abuse was 2,1%, sexual abuse was 0,9%. It was determined that the ratio of older adults experiencing one or more of all types of abuse at the same time was 13,3 %. While being woman, having low education, living with spouse and his/her children, perceiving the family relation as fair or worse than fair were increasing abuse (p 0.05). It was determined that abuse was respectively 3,36(p 0.05), 3,94(p In conclusion, elder abuse is an significant problem which preventive precautions should be taken. For this reason, It is suggested that elder abuse should be entegrated in nursing education curriculum and in-service trainings, especially primary health care nurses should identify elders at risk, frequently observe this elders and carry out works to prevent elder abuse and mass communication means should be used to increase the awereness of public. Key words: Nursing, Elder people, Abuse, Neglect.