Farklı laboratuvar ortamlarında yetiştitrilen sıçanların yetiştirilme şartlarının fizyolojik parametreler üzerine etkilerinin araştırılması

Abstract

Laboratuvar hayvanlarıyla yapılan deneysel çalışmalarda, güvenilir sonuçların elde edilmesi ve çalışmaların tekrarlanabilirliği temel öneme sahiptir. Konvansiyonel yetiştirilen laboratuvar hayvanlarının kullanıldığı bilimsel araştırmalarda, çalışmaya alınan laboratuvar hayvanlarının fizyolojik özelliklerinin standart olduğu varsayılır. Fakat laboratuvar hayvanlarının bakım şartları standart değilse bu varsayım çoğu zaman doğru değildir. Gelişmiş ülkelerde, ülke genelinde yapılan çalışmalarda standardizasyonu sağlamak için üretim yapan firmalar ile bu hayvanların kullanıldığı araştırma merkezleri ayrı tutulmuştur. Fakat yurdumuzda hemen her tıp fakültesinin laboratuvar hayvanı üretim merkezi bulunduğu için farklı üniversitelerde yetiştirilen laboratuvar hayvanlarının yetiştirilme şartları birbirlerinden farklı olabilmektedir. Bu nedenle çalışmamızda, ülkemizde üniversite rektörlüklerine bağlı farklı laboratuvar hayvanları üretim merkezlerindeki konvansiyonel sıçan yetiştirme koşullarını, standart kabul edilen koşullarla karşılaştırarakæ ülkemizde yapılan çalışmalar yurt içinde ve yurt dışında tekrarlandığında elde edilecek sonuçların birbirine yakın olması sağlanacaktır. Böylece ülkemizde yapılan çalışmaların hem standardizasyonu hem de güvenilirliği arttırılacaktır. Bu projede etik kurul onayı alındıktan sonra Türkiye'de yedi laboratuvar hayvanı yetiştirme merkezi çalışmaya dahil edildi. Her bir merkezde hayvan yetiştirme odalarında yapılan ölçümlerde ısının bir merkezde yüksek, nemin bütün merkezlerde düşük, ışık ve gürültü şiddetlerinin bütün merkezlerde standart seviyede olduğu belirlendi. Merkezde yetiştirilen yetişkin Wistar ve/veya Sprague Dawley suşları erkek ve dişilerinde yapılan kan şekeri ölçümleri normal parametreler içinde olmasına rağmen bir merkezde diğerlerine göre yüksek bulundu. Alınan sıçan kanlarının tüm hemogram ölçümlerinde bir merkezde alyuvar sayısıæ bir merkezde hemoglobin sayıları standart değerlere göre yüksek bulunmuştur. Parazitolojik inceleme için alınan dışkı örneklerinde iki merkezde Giardia sp. bir merkezde E. coli saptanmıştır. Belirlenen bu farkların ana nedeni Türkiye'de laboratuvar hayvanı yetiştirilen hiçbir merkez binası inşaatının merkeze özgü yapılmamış olmasıdır. Bu nedenle standart yetiştirme koşulları bilinse bile teknik sorunlar bu koşulların uygulanmasını zorlaştırmaktadır In scientific studies in which laboratory animals were used, the repeatability of experiments and obtaining reliable results have basic importance. It is assumed that physiological characteristics of the animals included in the experiment are the same, but if housing conditions are not the same this assumption is mostly wrong. In developed countries, to obtain standardization in experimental studies, the research centers that animals are used and the firms that breed laboratory animals were separated. But in Turkey as nearly every medical faculty has laboratory animal breeding facility, housing conditions of laboratory animals might be different from each other. Therefore, to make research results closer to each other even if the study repeated in other countries and to increase the reliability and standardization of the researches done in Turkey, we compared conventional rat breeding conditions in different laboratory animal breeding facilities of the different medical faculties with the conditions that accepted as standards. After approved by the ethical committee, 7 laboratory animal breeding facility were included in this study. In animal breeding rooms of each facility it was measured that room temperature of one facility was higher than the others, humidity was low in each facility, noise and light levels were standard. Although, blood glucose measurements of adult male and female Wistar and/or Sprague Dawley stocks bred in the facility were observed within the standard parameters, in one facility it was observed higher than others. In one facility erythrocyte counts and in other facility hemoglobin counts were observed higher than the standard values In, 2 facilities Giardia sp., and in 1 facility E. coli were determined by the parasitological examination of feces samples. The main reason of these differences was that none of the laboratory animal facility building was built specially for the facility. Therefore, even if the standard housing conditions are known technical problems make difficult carrying it out.