Hemşirelerin işten ayrılma niyetlerini belirleyen faktörler: Örgüt iklimi, sosyodemografik ve çalışma özellikleri

Abstract

Amaç: Bu araştırmanın amacı hemşirelerin işten ayrılma niyetlerini belirleyen örgüt iklimi, sosyodemografik ve çalışma özelliklerinin incelenmesidir. Yöntem: Tanımlayıcı türde yapılan bu araştırmanın örneklemini kamu hastanesinde çalışan 292æ üniversite hastanesinde çalışan 261, toplam 553 hemşire oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak, hemşirelerin sosyodemografik, çalışma özellikleri ve ayrılma niyetini içeren soru formu ve Bilir'in (2005) geliştirdiği "Örgüt İklimi Ölçeği"ninæ ekip çalışması, insan ilişkileri, olumsuz etkileşim ve iletişim alt boyutları kullanılmıştır. Ölçek beşli Likert tipindedir ve bu araştırmada alt boyutların güvenilirlik katsayıları .76 ile .87 arasında belirlenmiştir. Veriler tanımlayıcı istatistikler, Ki- kare analizi, spearman korelayon analizi ve lojistik regresyon analizi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Hemşirelerin %20.3'ü asla hemşirelikten ayrılma niyetinde değil ikenæ %51'inin yüksekæ %49'unun ise düşük ayrılma niyetinde olduğu bulunmuştur. Çalışmada hemşirelerin yaş, eğitim düzeyi, medeni durum, meslekte çalışma yılı, hastanede çalışma yılı, birim çalışma süresi, çalışma saati ve kadro durumu özelliklerinin işten ayrılma niyetini etkilemediği saptanmıştır. Çocuk sahibi olan, cerrahi birimlerde çalışan, hem gündüz hem de gece ve servis hemşiresi olarak çalışan hemşirelerin ayrılma niyetleri yüksek bulunmuştur. Ayrılma niyeti ile kuruma bağlılık ve iş doyumu arasında negatif yönde orta ilişkiæ ayrılma niyeti ile iş stresi ve iş yükü arasında ise pozitif yönde orta ilişki saptanmıştır. Ayrılma niyeti ile ekip çalışması, insan ilişkileri arasında negatif yönde orta ilişkiæ ayrılma niyeti ile iletişim arasında negatif yönde zayıf ilişkiæ ayrılma niyeti ile olumsuz etkileşim arasında ise pozitif yönde orta ilişki belirlenmiştir. Lojistik regresyon analizi sonucundaæ önem sırasına göre kuruma bağlılık, iş stresi, olumsuz etkileşim, çalışma şekli ve iş doyumu değişkenlerinin hemşirelerin işten ayrılma niyetinin %22'sini açıkladığı bulunmuştur. Sonuç: Çalışmanın sonuçları, hemşirelerin ayrılma niyetlerinin örgüt iklimi algısı, sosyodemografik ve çalışma özellikleri gibi çok sayıda değişkenden etkilendiği için yöneticilerin soruna yönelik plan ve girişimlerinde konuyu çok yönlü ele almaları gerekliliğini ortaya koymuştur. Aynı zamanda çalışma sonuçları örgüt içi insan ilişkilerini güçlendirme, iş yükü ve stresini azaltma, kurumsal bağlılık ile iş doyumunu artırma girişimleri ile ayrılma niyetinin azaltılabileceği konusunda yöneticilere yol göstermektedir. Anahtar kelimeler: Hemşirelik, işten ayrılma niyeti, örgüt iklimi. Aim: This study aims to analyze sociodemographic and job characteristics as well as organizational climate that influence nurses' intent to leave. Method: The sample of this definitive study consisted of 533 nurses, 292 from public hospitals and 261 from university hospitals. The data were collected via an "Organizational Climate Scale" and a questionnaire form that includes questions about the nurses' intent to leave and, their sociodemographic and job characteristics. Several subscales of "Organizational Climate Scale", team work, human relations, negative interaction and communication, were used in the study. The scale, developed by Bilir (2005), was designed as a 5-point Likert-type scale and reliability co-efficients of the subscales were found to be between .76 and .87. The data analysis was conducted with definitive statistics, Chi-square test, Spearman's correlation, and logistic regression analysis. Findings: The evaluation of the results illustrated that 20.3% of the nurses participated in the study have never intention to leave, 51.0% were found to consider leaving at high levels and 49.0% were found to consider leaving at low levels. The intent to leave was not found to be related to age, education, marital status, the years spent in the present institution and working unit, working hours and position. It was also noted that nurses with children, surgery nurses, and nurses working at both day and night shifts had higher levels of intent to leave. There was a moderate negative correlation between nurses' intent to leave and organizational commitment and job satisfaction while a moderate positive correlation was found between intent to leave and job stress and work load. It was further reported that there was a moderate negative correlation between intent to leave and human relations and team work. Moreover, a moderate negative correlation was reported between intent to leave and communication and a moderate positive correlation was found between intent to leave and negative interaction. Logistic regression analysis illustrated that 22% of the reasons for intent to leave consisted of a set of variables, organizational commitment, job stress, negative interaction, shift, and job satisfaction, in respect to significance. Results: In light of the study results, it was found that since nurses' intent to leave can be affected by a variety of factors such as organizational climate, sociodemographic and job characteristics, managers of the medical institutions should develop a multi perspective approach in their management plans and initiatives. The study results also highlighted that the intent to leave can be reduced by strengthening the interpersonal relations in the organization, reducing the job burden and stress, and enhancing the organizational commitment and job satisfaction. Keywords: Nursing, the intent to leave, organizational climate.