Bozulmuş açlık glukozu görülen kadınlarda beslenme ve fiziksel aktiviteye yönelik girişimlerinin etkinliği: Toplum tabanlı girişimsel çalışma

Abstract

Giriş: Diyabet, yaşam tarzı değişiklikleri ile yüksek riskli bireylerde önlenebilir ya da geciktirilebilir. Bu çalışmanın amacı, bozulmuş açlık glukozu saptanan kadınlara uygulanan beslenme ve fiziksel aktivite girişimlerinin kişilere düzenli aralıklarla telefon görüşmeleriyle hatırlatılmasının, bireylerde açlık glukoz düzeyini düzeltmedeki etkinliğini incelemektir. Yöntem: Araştırma toplumda yapılmış girişimsel bir çalışmadır. Araştırma grubu Balçova İlçesi Eğitim ve Çetin Emeç Mahallelerinde yaşayan . bozulmuş açlık glukozu olan, 30-65 yaş arası 220 kadından oluşturuldu. Kadınlar, rasgele 119 kişi girişim, 101 kişi de kontrol olmak üzere iki gruba ayrıldı.. Her iki gruba sağlıklı beslenme şekli ve fiziksel aktivite önerilerini içeren bir seminer sunuldu. Seminer sonunda katılımcılara bu önerileri içeren birer broşür verildi. Girişim grubuna ayrıca diyet ve fiziksel aktivite ile ilgili yaşam tarzı önerilerini hatırlatan renkli haftalık tablolar verildi. Tablolarda kırmızı renk glisemik indeksi yüksek besinleri her gün tüketmek, sarı renk bu besinleri haftada 1-6 kez, yeşil renk ise hiç tüketmeme anlamını taşımaktaydı. Fiziksel aktivite açısından, kırmızı renk hafta boyunca aktivite yapmamak, sarı renk haftada 1-4 kez ve yeşil ise haftada 5 kez fiziksel aktivite yapma anlamındaydı. Girişim grubundaki katılımcılara tabloların nasıl kullanılacağı ve her hafta araştırmacı tarafından telefonla aranacakları anlatıldı. Arkasından girişim grubundaki kadınlar 12 hafta boyunca haftada bir telefonla arandı. Girişim grubundaki kişilerde çalışma başında ve 3. ayda diyet ve fiziksel aktivite için kırmızı, sarı, yeşil renk sayılarına bakıldı. Açlık kan şekeri sonuç değişkeni ise hem girişim hem de kontrol grupları için bakıldı. Bulgular: On iki haftalık izlem sonunda toplam olarak 32 girişim ve 17 kontrol grubu araştırmayı tamamlandı. Başlangıçta 119 girişim ve 101 kontrol grubunu oluşturan kadınlarınæ yaş (p=0.66), açlık plazma glukozu (p=0.39), bel kalça oranı (p=0.64), beden kütle indeksi (BKI) (p=0.28), menopoz durumu (p=0.16) ve diyet özellikleri (p>0.05) benzerdi. Girişim grubunda 3 aylık izlem sonunda besinlerdeki yeşil renk sıklığında (16.2±4.1'den 15.1±3.7'ye, p=0.03) başlangıca göre istatistiksel olarak anlamlı bir azalma görüldü. Üç ayın sonunda fiziksel aktivitedeki yeşil renk sıklığında (0.5±0.7‘den 0.4±0.7'ye, p=0.25) istatistiksel olarak anlamlı bir değişiklik gözlenmedi. Girişim ve kontrol grupları açlık kan şekeri düzeyi açısından 3 aylık izlemin sonunda karşılaştırıldığında girişim grubunun açlık kan şekeri düzeyinin (117.0±25.8) kontrol grubuna (109.5±9.2) göre arttığı (p=0.69) gözlendi. Bu farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görüldü. Sağlıklı toplumda yapılan bu girişimsel çalışmada, sağlıklı beslenme ve fiziksel aktiviteyi artırmak için yapılan düzenli hatırlatıcı telefon görüşmelerinin açlık kan şekeri düzeyini düşürmede etkin olmadığı görüldü. İzlemden kayıpların çok yüksek olması nedeniyle bu sonuç dikkatle yorumlanmalıdır. Toplum düzeyinde yapılan girişimsel çalışmalarda katılımı artıracak yeni yöntemler aranmalıdır. Düzenli ev ziyaretleri ve katılımcılarla birlikte alışveriş merkezi ziyaretleri ayrıca aktif seminerler çalışmaya olan katılımı artırabilir. Anahtar Sözcükler: Bozulmuş açlık glukozu, girişim, glisemik indeks, fiziksel aktivite This study aimed to determine whether regular telephone calls to remind not to consume high glycemic index food and regular physical activity to improve impaired fasting glucose (IFG) in Turkish women aged 30-65 years. The participants were indentified in a cardiovascular risk factor survey in İzmir (Balçova's Heart Study). Women who had fasting blood glucose between 100-125 mg/dl were randomized into two groups. All intervention (n=117) and control (n=99) groups took a seminar on healthy eating and physical activity. Intervention group were motivated by reminding charts that were designed colours adopted from the traffic lights. Red light meant consumption of high glycemic food everyday, yellow 1-6 times, green none. For physical activity, red meant none, yellow 1-4 times and green 5 times a week. Women in the intervention group were called weekly by the researcher (SY) and asked their total number of colour codes each week during the following 3 months. In total, 32 intervention and 17 controls responded to the last visit. Both intervention and control groups were similar regarding age (p=0.66), fasting plasma glucose (p=0.39), BMI (p=0.25), WHR (p=0.64), menopause (p=0.16) and dietary behaviours (p>0.05) at baseline. In the intervention group, the number of green colour code for nutrition decreased (from 16.2 ±4.1 to 15.1±3.7, p=0.03) but the number of green colour code for activity was not changed significantly (from 0.5 ±0.7 to 0.4±0.7, p=0.25) in the third month. At the third month fasting blood glucose was higher in the intervention group (117.0±25.8) than control group (109.5±9.2) (p=0.69). In our study, simple regular telephone calls were not sufficient to motivate the study participants to stay in the study and to take dietary and physical activity advices. Methods such as regular home and shopping visits or active seminars many increase the compliance of the participants. Key words: Impaired fasting glucose, intervention, glycemic index, physical activity