Tekrarlayan atlayışlarda deneyimsiz paraşütçülerin sürekli-durumluk kaygı düzeyleri ve kalp atım hızı değişimleri

Abstract

Amaç: Bu araştırmanın amacı kısa periyotlarda tekrarlayan kuvvetli stresörlerle karşılaşma sonucu, deneyimsiz paraşütçülerin kalp atım hızı (KAH) ve sürekli-durumluk kaygı düzeylerindeki değişimleri incelemektir. Yöntem: Araştırmaya otomatik açılışlı paraşüt atlayışı (statik atlayış) yapan beş ve AFF (AFF: Hızlandırılmış serbest düşüş (Accelerated freefall)) eğitimi kapsamında tandem ve serbest atlayış yapan dört kişi olmak üzere dokuz paraşüt kursu kursiyeri katılmıştır. Katılımcıların atlayışlardan önce fiziksel ölçümleri (boy (cm), ağırlık (kg), vücut yağ oranı (%)), kardiovasküler sistem ölçümleri (sistolik, diyastolik kan basıncı (mmHg), EKG, istirahat KAH (atım/dk)) ölçümleri yapılmıştır. Katılımcıların paraşüt atlayışları başlamadan önce kuvvetli bir stresörün bulunmadığı bir anda, birinci ve beşinci atlayışta uçakta ve yere inişten bir süre sonra ‘Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri (STAI) Durumluk Kaygı Ölçeği' ile durumluk kaygıları, atlayışlar başlamadan önce ve atlayışlardan sonra ‘STAI Sürekli Kaygı Ölçeği' ile sürekli kaygıları ölçülmüştür. Katılımcıların birinci, üçüncü ve beşinci paraşüt atlayışlarında KAH ölçümleri kalp atım hızı göğüs bandı ve saatiyle yükseklikle senkronize bir şekilde her saniye aralığında ölçülüp kaydedilmiştir. Bulgular: Katılımcıların birinci ve beşinci atlayışlarındaæ uçakta uçak havalanmadan önceki 1dk KAH ortalaması (p=0,043), uçağın havalandığı andaki KAH (p=0,042), uçakta yükselişte ilk 500m (p=0,018) ve ilk 1000m (p=0,028) yükseklikteki KAH, paraşüt açılma KAH (p=0,017), yere inişe 1000m (p=0,018), 500m (p=0,018) kala KAH ve yere iniş KAH (p=0,028), inişten sonraki 1dk KAH ortalaması (p=0,043), uçakta tüm yükseliş KAH ortalaması (p=0,018) ve paraşütle tüm iniş KAH ortalaması (p=0,018) ölçümleri arasında anlamlı fark saptanmıştır. Paraşüt atlayışı ile kuvvetli akut stresörlerle tekrarlayan karşılaşmalar sonucu katılımcıların sürekli kaygı düzeylerinde anlamlı bir değişiklik olmamıştır. Bununla birlikte birinci atlayış sonrası ölçülen durumluk kaygı düzeyleri atlayışlar başlamadan önce kuvvetli bir akut stres yokken ölçülen durumluk kaygı düzeylerinden anlamlı düşüktür (p=0,021), ayrıca atlayışlardan sonra yerde ölçülen durumluk kaygı düzeyleri uçakta ölçülen durumluk kaygı düzeylerinden birinci atlayışta (p=0,021) ve beşinci atlayışta (p=0,017) anlamlı düşüktür. Tekrarlar sonucu uçaktaki ve atlayış sonrası yerdeki durumluk kaygı düzeylerinde ise anlamlı bir değişiklik olmamıştır. Anlamlı korelasyonlar sürekli-durumluk kaygı arasında, sürekli kaygı ile bazı kalp atım hızı ölçümleri arasında, sadece birinci atlayışta bir ölçümde olmak üzere durumluk kaygı ile KAH arasında görülmüştür. Sonuç: Kuvvetli bir akut stresör olan paraşüt atlayışında tekrarlar sonucu katılımcıların KAH'nda anlamlı düşmeler görülmüştür. Birinci ve beşinci atlayışlarda uçakta ölçülen durumluk kaygı düzeyleri arasında ve atlayıştan bir süre sonra yerde ölçülen durumluk kaygı düzeyleri arasında anlamlı değişiklik yoktur. Bu durum tekrarlar sonucu kişilerin öz-değerlendirmelerinde bir değişiklik olmasa da fizyolojik kaygı belirtilerinde azalma meydana gelebileceğini gösteriyor olabilir. Durumluk kaygı ile KAH arasında bir ölçüm dışında korelasyon bulunmaması da bu iki kaygı belirtisinin birbirinden ayrı yükselip düşebileceğini gösteren diğer bir bilgi olabilir. Sürekli kaygı ile bazı KAH ölçümleri arasında korelasyon görülmesi ise bir durumu stresli olarak algılama eğiliminin KAH ile ilişkili olabileceğini gösteriyor olabilir. Tekrarlar sonucu KAH değişimleri ve sürekli-durumluk kaygı değişimleri ilerideki çalışmalarda daha çok tekrarlı paraşüt atlayışları ile aynı özelliği ölçen birden fazla ölçek kullanılarak incelenmeye devam edilebilir. Anahtar Kelimeler: Deneyimsiz, Tekrarlayan, Paraşüt, Kalp Atım Hızı, Kaygı Aim: The aim of this study is to analyze the changes on the heart rate (HR) and trait-state anxiety levels of inexperienced parachute jumpers facing frequently strong stressors. Method: This research was performed by the involvement of nine inexperienced parachute course studentsæ five subjects enrolled in ‘automatic parachute jumping (static jumping)' and four subjects enrolled in ‘accelerated freefall (AFF)' courses. Before the subjects started the parachute jumping their physical (height (cm), weight (kg), body fat percentage (%)), cardiovascular ( systolic blood pressure, diastolic blood pressure (mmHg), ECG, resting heart rate (beats/minute)) measurements were taken. State anxiety measurements were taken using the ‘State and Trait Anxiety Inventory (STAI) State Anxiety Scale' before the jumps started without subject to a strong stressor, at the first and fifth jumps, on the ground and in the plane. Trait anxiety measurements were taken using the ‘STAI Trait Anxiety Scale' before the jumps started and after the jumps ended. The heart rates of all subjects were measured by heart rate monitor breast strap and watches at the first, third and fifth jumps, which recorded the heart rates every second in synch with the altitude. Results: There are significant changes between the first and fifth jumps. These measurements areæ subjects' mean HR in the plane before take of 1min (p=0.043), HR during takeoff (p=0.042), HR in the plane during climbing first 500m (p=0.018) and first 1000m (p=0.028), parachute opening HR (p=0.017), HR at 1000m to landing (p=0.018), and 500m to landing (p=0.018), and landing HR (p=0.028), mean HR 1 min after landing (p=0.043), mean HR from plane takeoff until exit (p=0.018) and mean HR from plane exit until landing (p=0.018). There was no change in the subjects' trait anxiety as a result of facing repeated acute stresses by parachute jumping. State anxiety measured after the first jump is significantly lower (p=0.021) compared to the one measured before the jumps started on the ground. State anxiety measured on the ground is significantly lower (p=0.021) on the first jump and (p=0.017) on the fifth jump, compared to the one measured on the plane. There was no change in the state anxiety in the plane and on the ground after the jump after repetitions. Meaningful correlations were seen between the trait and state anxiety, trait anxiety and some HR measurements, state anxiety and HR only on one measurement during the first jump. Conclusion: Significant drops in the HR of the subjects were seen after repeating parachute jumps which is a strong acute stressor. For the first and fifth jumps there is no significant change between the state anxiety measured before the jumps in the plane and the one measured on the ground a while after landing. This might show that although there was no change in the self assessment, there can be changes in the physiologic anxiety symptoms like HR. Since there was no correlation between the state anxiety and the HR except one measurement, it might show that these two anxiety symptoms increase and decrease independently. The correlation between the trait anxiety and some HR measurements might show that the tendency to perceive a situation as stressful is related to the HR. HR changes and trait-state anxiety changes can further be researched in the future by parachute jumps with more repetitions (comparing the results to the first jumps) and use of scales more than one. Keywords : Inexperienced, Repeating, Parachute, Heart Rate, Anxiety