Alkol bağımlılarında tedavi motivasyonu bağlamında nöropsikolojik test performansının incelenmesi

Abstract

Amaç: Motivasyon, kişilerin davranışlarını değiştirme nedenlerinin ve nasıl değiştirdiklerinin altında yatan temel mekanizmadır. Son zamanlarda bağımlılık alanında ilgi çeken konulardan biri olan tedavi motivasyonu, kendine özgü dönemleri olan bir süreçtir. Uygun motivasyonun olmaması çoğunlukla kişinin tedaviyi yarım bırakmasına neden olmaktadır. Alkol bağımlılığında, iyileşme sürecinde tedavi motivasyonunun etkisini inceleyen bazı çalışmalar motivasyonda bilişsel işlevlerin etkisi üzerine yoğunlaşmıştır. Bu çalışmanın amacı, alkol bağımlısı hastaların nöropsikolojik test performanslarını, tedavi motivasyonlarını ve ikisi arasındaki ilişkiyi incelemektir. Yöntem: Çalışmanın örneklemini, DSM-IV tanı ölçütlerine göre alkol bağımlılığı tanısı almış, kafein ve nikotin dışında herhangi bir madde kullanımı olmayan 21 erkek hasta oluşturmaktadır. Çalışmada katılımcılara Tedavi Motivasyonu Ölçeği (TMA), Değişime Hazır Olma ve Tedaviyi İsteme Ölçeği (SOCRATES), Alkol Kullanım Bozuklukları Tanıma Testi (AKBTT, AUDIT), Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ), Hamilton Anksiyete ve Depresyon Envanterleri ve birçok farklı alanda işlevselliği değerlendiren bir nöropsikolojik test bataryası uygulanmıştır. Bulgular: Katılımcıların motivasyonlarını ölçmek amacıyla kullanılan Tedavi Motivasyonu Anketinin (TMA) toplam puanı ve içsel motivasyon alt ölçeğiyle WCST arasında, Değişime Hazır Olma ve Tedaviyi İsteme Ölçeğinin (SOCRATES) toplam puanı ve farkına varma alt ölçeği ile WCST arasında orta derecede korelasyon saptanmıştır. Ayrıca TMA' nın kişilerarası yardım arama alt ölçeği ile verbal akıcılık testi arasında da bir ilişki saptanmıştır. Sonuç: Bulgular tedavi motivasyonu ve değişime hazır olma aşamaları ile yürütücü işlevler arasında anlamlı bir ilişki olduğunu göstermiştir. Ayrıca sözel işlevler ve dil becerileri ile kişilerin tedavi süresince diğer kişilerle bir arada olma isteği arasında ilişki saptanmıştır. Bu bulgular tedavi motivasyonu ve değişime hazır olma aşamalarının bilişsel işlevlerden etkilendiği görüşünü desteklemektedir. Anahtar Sözcükler: Tedavi motivasyonu, alkol bağımlılığı, değişime hazır olma, bilişsel işlevler, nöropsikolojik testler Objective: Motivation is the main mechanism underlying why and how people change their behavior. Recently, treatment motivation, one of the most interesting subject in the addiction area, is a process that have specific terms. Absence of the correct motivation generally cause drop out. Some reserches about treatment motivation in alcohol addiction are focused on the effects of cognition. Purpose of this research is to examine alcohol abuser' s neuropsychological test performance in the context of treatment motivation and determine the relationship between them. Method: The sample of this study is 21 male patients with alcohol addiction according to DSM-IV criteria, with no other substance use except caffein and nicotine. Treatment Motivation Questionnaire (TMQ), Stages of Change Readiness and Treatment Eagerness Scale (SOCRATES), Multidimensionel Percived Social Support Scale, Hamilton Depression and Anxiety Scales and a neuropsychological test battery that assess the performance of many different areas were applied to patients. Results: Total TMQ score found to be related to the internal motivation score, total SOCRATES score, awareness score and WCST performance. A correlation also exists between interpersonel help seeking and verbal fluency test. Conclusion: Results indicate that there is a relationship between treatment motivation and executive functions. It is also found that patient' s wish to get together with other people is up to their verbal ability. These results support that the idea of cognitive functions have an important effect on treatment motivation and readiness to change Key words: Treatment motivation, alcohol dependence, readiness to change, cognitive functions, neuropsychological tests.