İlk atak ve kronik psikoz hastasına bakım verenlerin yükünün karşılaştırılması

Abstract

Amaç: Bu araştırma, ilk atak ve kronik psikoz hastasına bakım verenlerin yükünü karşılaştırmak amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Yöntem: Araştırma, Nisan 2011-Haziran 2011 tarihleri arasında bir üniversite hastanesi ve eğitim araştırma hastanesinin psikoz polikliniği ile bir ruh sağlığı ve hastalıkları hastanesinin polikliniğinde yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemini ilk atak psikoz hastasına bakım veren 39, kronik psikoz hastasına bakım veren 40 kişi oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak Tanımlayıcı Özelliklere İlişkin Veri Formu ve Bakım Verenlerin Yükü Envanteri (BYE) (Caregiver Burden Inventory (CBI)) kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, sayı ve yüzdelik dağılımı, ki kare, fisher exact test ve bağımsız gruplarda t testi analizi kullanılmıştır. Bulgular: Kronik Psikoz hastasına bakım verenlerin yük puanlarının ortalaması (51.14±17.59) ilk atak psikoz hastasına bakım verenlerin yük puanlarının ortalamasından (34.35±14.12) anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur (t=-4.670, p=0.000). Alt boyutlardan zaman bağımlılık yükü (p=0.000), gelişimsel yük (p=0.000), fiziksel yük (p=0.001) ve sosyal yük (p=0.000) boyutunda kronik psikoz hastasına bakım verenler ilk atak psikoz hastasına bakım verenlere göre anlamlı olarak daha fazla yük yaşadıkları saptanırken, duygusal yük (p =0.306) boyutunda istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. Sonuç: Çalışmada, kronik psikoz hastasına bakım verenlerin yükü ilk atak psikoz hastasına bakım verenlerden anlamlı olarak daha fazladır. Bu durum, kronik psikoz hastaların hastalık süresinin uzun, yatış sayısının fazla olması ile kronikleşmenin getirdiği yeti yitimi ve hastada yarattığı bilişsel zararlar ile açıklanabilir. İlk atak ve kronik psikoz hastalarına bakım verenlere uygulanacak hemşirelik girişimleri ve aile müdahalelerinin bakım verenlerin gereksinimlerine göre planlanması önerilmektedir. Ayrıca kronik ve ilk atak psikoz hastalarının birlikte yer alabileceği programlarla birlikte özellikle ilk atak psikoz hastalarının bakım verenlerine erken psikoz programları gibi müdahale programlarının geliştirilmesi önerilmektedir. Aim: This research work was conducted as a descriptive study in order to compare burden on caregivers of patients with first episode psychosis and those with chronic psychosis. Methods: The research was conducted between April 2011 and June 2011 in a Training and Research Hospital's psycosis clinic and a psychiatric hospital's outpatient clinics. The research sample consists of 39 caregivers of patients with first episode psychosis and 40 caregivers of patients with chronic psychosis. As a data collection tool we used The Data Form for Descriptive Specifications, and The Caregiver Burden Inventory (CBI). In evaluating the data, the numerical and percentage distribution, the chi-square test, the fisher exact test and the t-test analysis in independent groups were used. Results: Burden score avarage of caregivers of chronic psychosis patients was found significantly high in comparison with that of the caregivers of patients with first episode psychosis (chronic: 51.14±17.59, first episode: 34.35±14.12, t=-4.670 p=0.000). Of the sub-dimensions Time-Dependence Burden (p=0.000), Developmental burden (p=0.000), Physical burden (p=0.001) and Social burden (p=0.000). We found out that caregivers of chronic psychosis patients have relatively much more burden than that of the patients with first episode psychosis, though we found no statistically significant difference in terms of emotional burden (p =0.306) . Conclusion: In research work, it was found that caregivers of chronic psychosis patients have significantly more burden than caregivers of patients with first episode psychosis. This situation can be explained with long period of illness of chronic phsicosis patients, exceeding number of hospitilization, loss of ability as a result of becoming chronic and cognitive harm that it caused. It is suggested that nursing care initiatives and family interventions which will be applied to the caregivers of chronic psychosis and the first episode psychosis patients should be planned according to the needs of caregivers. And also, it is suggested that programs in which both the chronic psychosis and the first episode psychosis patients can take part, should be developed as well as the intervention programs such as early psychosis intervention programs especially for the caregivers of first episode psychosis patients.