Türkiye'de gündelik yaşam içinde fotoğrafın yeri

Abstract

Mağara duvarına atılan ilk çentikten fotoğrafa kadar, yazıyla, resimle toplumsal bellek oluşturma gayretinde olan insan, artık hafıza tanrısını bulmuştu. Kimya ve optikle doğa bir yüzeye geçirilmişti. Öyle ki, gerçeğin yansıması olduğu gibi elle tutulabiliyordu. İçinde bulunduğu yüzyılın en büyük buluşuydu fotoğraf. Yaşadığımız dünyanın asıl keşfi şimdi başlamıştı. İlk olarak doğaya ve insana yöneltilen objektif, ressamın fırçasını da elinden almıştı. Gezgin fotoğrafçılar dünyayı belgelerken, ard arda açılan stüdyolarda seçkinlerin portreleri çekiliyordu. İlk elli yılın ardından sanatsal arayışalara giren fotoğraf resimin etkisinden kurtularak, sokağa çıkmış ve sıradan, basit olana yönelmişti. Üstelik, Kodak'ın ürettiği kutu kameralar da toplumun her kesimine hızla yayılıyordu. Fotoğraf artık daha özgür ve daha demokratikti... İcadından kısa süre sonra Osmanlı'ya giren fotoğrafın, topluma yayılma süreci çok daha yavaş olmuştu. Gayrimüslimler tarafından yürütülen bu faaliyet uzun yıllar fotoğraf çektirmeyi dini açıdan sakıncalı bulan halktan çok, sarayın ve yakın çevresinin tekelinde kalmıştı. Cumhuriyetin ilk yıllarında ise, devrimleri halka anlatmak için propaganda amacıyla basında kullanımıştı. 1932'de nüfüs cüzdanlarında bir zorunluluğa dönüşen vesikalık ve her yerde sergiler açan halkevleri sayesinde daha çok tanınmıştı. Kabuk değiştirdiği seksenlere kadar belgesel ve politik bir tavırda olan fotoğraf bu tarihden itibaren hem bireysel ve içe dönük, hem de biçimsel ve deneysel bir arayışa girmişti. İnternetle birlikte iyice küçülen ve küreselleşen dünyayla, doksanlarda eş anlı gelişmeler yaşanmaya başlanmıştı. Tam da bu sıralarda hayatımıza giren sayısal fotoğraf, ikinci bin yılın eşiğinde fotoğrafı yeniden tanımlattırıyordu. Görüntüler üzerinden bize aktarılan hatta kurgulanan bir gerçeklik içinde yaşayan günümüz insanı, fotoğrafik kadraja çoktan hapsolmuş durumda. Hergün, sanal alanda, gazetelerde, aile albümlerinde, polis kayıtlarında, bilboardlarda, fotoğraflarla var oluyor, fotoğrafın diliyle iletişim kuruyoruz. Bu tez de, Türkiye'de fotoğrafın gündelik hayatımıza girişini, yayılışını ve ayrılmaz parçası haline gelişini inceler. Human being had founded the memory theory as late as that is in an endeavour to create the social memory with writing, photo till the first photograph escalloped to the cave wall. So, it could be taken hold of as it was echo of the actuality. Photograph was the biggest discovery of the century. The main discovery of the world we live in started at the moment. First of all objective that oriented to the nature and the human had deprived painter of the brush. While explorer photographers were providing evidences the world, portrait photography was performing in the studios. After the first fifty years, photograph had rescued from the effect of the picture, went out and tended to common things and simplicity. In addition box camera manufactured by Kodak were spreading like wildfire to every segment of society. Photograph was more independent and democratic from now on…After short time, diffusion process to the society of the photograph entered to the Ottoman was more slowly.For this activity carried out by non-moslem the community was minded to take photograph ecclesiastically, so it was monopolized by the palace and near abroad. As to the first years of the Republic it was used in the press for the purpose of the propaganda in order to explain the revolutions to the nations. Passport photograph was compulsory in 1932 for Identity Cards and acknowledged better thanks to people's houses that hold exhibitions everywhere. Photograph was documental and political behaviour till 80's years, from that date photograph was both individual, inward oriented and formal and experimental searching. The world is getting globalization together with Internet, there were developments in the 90's. At that time, numerical photograph has implemented it was defined the photograph again at the second millennium. In an authenticity transferred to us over the images even if mount, today's people have been confined to photographic frame. It is appearing on virtual field, newspapers, family albums, police records, billboards, photographs every day, we communicate with photograph's language. This thesis analyses the access of the photograph to our daily life in Turkey, its development and being an integral part.