Abstract:
Yemek pişirme kültürü, insanlığın tarihi ile eş zamanlıdır. Hayatta kalmak için beslenmeye mutlak bir ihtiyaç duyulması, yemek kültürünün adeta bilim alanındaki gibi aktif gelişmelere tanık olmasına sebep olmaktadır. Amaç temel insan ihtiyacının karşılanması olmakla beraber, yemek pişirmek için çok çeşitli araç ve malzemeler kullanılmaktadır. Her ne kadar dünya nüfusunun büyük çoğunluğu modern mutfaklara ve donanımlara sahip olsa da, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde en yaygın kullanılan yemek pişirme ve ısınma araçları, odun veya fosil yakıtlar yakan basit ocaklardır. Bu ocaklar ile, kullanılan yakıttan alınan enerjide büyük kayıplar yaşanıyor da olsa, söz konusu halkların yaşadıkları ortam ve maddi kaynaklar paralelinde elde edebildikleri en teknolojik araçlar olmayı sürdürmektedirler. Bu araştırma çalışmasında; kilden üretilen yemek pişirme amaçlı katı yakıtlı ocaklar incelenmiş; kullanıldıklarında sosyal ve coğrafi çevreye bağlı farklılıkları ele alınmış, yerel özellikleri yansıtan kullanım amaç ve alanları tarif edilmiştir. Çok geniş bir coğrafyada ve kalabalık bir insan grubu tarafından kullanılma sebepleri irdelenerek; özellikle az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerdeki kırsal alanlarda temel yemek pişirme araçları olmalarının, ekolojik dengeye ve kullanıcı aile fertlerinin sağlığına etkileri incelenmiştir. Cooking culture is a simultaneous action in the history of humanity. The absolute need of nutrition to stay alive lets the food culture witness such active developments, which resemble to those one encounters on the field of science. One produces and consumes a wide range of tools and materials to meet such a humanistic need. Although half of the world?s population own modern kitchens and equipments, the widest cooking and heating instruments used in undeveloped and developing countries are simple stoves, which uses wood or fossil fuels for cooking. Although these stoves cause a great waste of energy, considering the environmental and physical sources of the public in question, they still are the most technological vehicles for these people they ever had. By this research study; the cooking stoves are examined; in relation with the environment, their social and geographical differences, in which they get consumed, are handled; their utilization purposes and areas, which reflect their local characteristics, are described. The reasons of their wide usage on such a large geography by so many people are examined. Their health effects upon the stove using family members and environmental balance, as being common cooking instruments on the rural areas of underdeveloped and developing countries are also analyzed.
