1990 Sonrası Türkiye Sineması'nda kimlik: İki örnek Kürt ve Rum Temsilleri

Abstract

Sinema, toplumbilimsel bir belgedir. Filmler, ait oldukları toplumları yanıtsan aynalardır bir bakıma. Toplumun sosyokültürel değerlerini, tarihsel gelişimini, ekonomik durumunu yansıtmaktadırlar. Bu bağlamda düşünürsek, Osmanlı İmparatorluğu'nun zengin sosyokültürel mirası üzerine temellenen ülkemizin kültürel zenginlikleri olarak kabul edilebilecek Kürt ve Rum kökenli vatandaşların sinemadaki sunumları sinema toplumbilimi açısından önemli bir çalışma konusu olarak kabul edilebilir. Kimlik bireyin kendisini tanımlama şeklidir çevresindeki insanlarla toplumla sürekli etkileşim ve değişim halindedir. Sinemada kadınlık, erkeklik ve din sunumları gibi etnik kültürel sunumlar da kimlik sunumlarıdır. Karakterin adı, konuştuğu dil, dini inancı ritüelleri kültürel kimliklerin belirleyenleridir. Kürt ve Rum karakterler Türkiye Sinema'sının ilk yıllarından itibaren filmlerde yer almışlardır. Ancak bu yer alış 1990'lı yıllara dek belli rol kalıpları ve şive çerçevesi dışına çıkmamıştır. 1990'lı yılların sonlarından itibaren yaşanan değişim hem dünya hem Türkiye'nin konjonktürü ile ilişki içindedir. Farklı kimlikler filmlerde kültürlerine ait ad, dil ve inanç gibi değerlerle temsil edilmeye dolayısıyla daha çok görünür olmaya başlamışlardır. A film is, above all, a sociological document. It might be claimed that films of a certain culture mirror the society they were produced in by reflecting such notions as the sociocultural values, historical development, and economic situation of a society. In this context, the cinematic representations of Kurdish and Greek origin citizens of Turkey ?valuable contributors to the rich cultural diversity of the country established on a rich sociocultural heritage inherited from the Ottoman Empire ? provide rich material for a study in the field of cinema sociology. In this study, identity is defined as each individual?s way of self-definition. It is in constant interaction with the society at large, and thus, it is in constant transformation. In cinema, the representations of such notions as femininity, masculinity, religion, and ethnicity emerge as identity-related issues. The determiners of cultural identities occur as one?s name, language, religious beliefs and rituals. Kurdish and Greek characters in Turkish Cinema exist since the earliest years of its conception. Until nineties, the existence of these characters hardly go beyond certain established patterns and stylised accent. The social transformation that took place in the late nineties is interrelated with the world and Turkey?s sociopolitical conjuncture. Post-nineties, different identities come to be represented with culture-specific names, languages, and beliefs, accordingly becoming more visible in the cinematic universe.