İstanbul Ermenileri ve müzik pratikleri

Abstract

İstanbul sınırları içinde, birbirlerinden farklı Ermeni etnisiteleri aynı cemaat içinde bir arada yaşamaktadırlar. Bu çalışma, İstanbul'da yaşayan Ermenileri tanımlanmaya ve müzik pratikleri üzerinden Ermeni etnisitesini analiz etmeye çalışmaktadır. Birbirinden farklı Ermeni etnisiteleriyle, bu etnisitelerin akışkanlığı bağlamında Ermeni müziksel kimliklerindeki benzerlik ve farklılıkların inşası ortaya konulmaktadır. Literatürde bulunan Ermeni müziği tanımlamaları ile alan araştırmalarında elde edilen bulgular karşılaştırılarak teoride tanımlanan Ermeni müziği ile pratikte icra edilen Ermeni müziği arasındaki farklar öne çıkarılmaya çalışılmaktadır. Tarihsel süreçte değişime uğrayan Ermeni müzik pratiklerinin, topluluğun bu süreçte yaşamsal pratikleriyle doğru orantıda değişim gösterdiği saptanmaktadır. Odak topluluk olarak İstanbul Ermenileri üzerinde durulan çalışmada, yoğun olarak alan araştırmaları gerçekleştirilmiştir. Katılımcı gözlem ve görüşmeler ile yapılan araştırmalarda elde edilen bulgular, etnomüzikoloji disiplininde etnik grup ve etnisite hakkında öne sürülen teoriler üzerinden analiz edilerek bir kuramsal çerçeveye oturtulmuştur. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde Ermenilik kavramı üzerinde durularak, birbirinden farklı Ermeni tanımlamaları farklı bağlamlarda ele alınmıştır. Dinsel açıdan Ermeni tarihi incelenmiştir. Türkiye Ermenileri hakkında tarihsel bilgi verilmiş ve çalışmanın odağı olan İstanbul Ermeni cemaatinin profili çizilmiştir. İkinci bölümde, Ermeniler bir etnik grup olarak ele alınmış, kavramsal boyutta etnik grup, etnisite, kimlik, kolektif kimlik, etnik kimlik ve kültürel kimlik kavramları açıklanmıştır. Ermeni kimliği kavramsallaştırılması üzerinde, kimlik ve kimlik türleri üzerinde durulmuştur. Çalışmanın üçüncü bölümünde, Ermeni müziği tanımlamaları ele alınmıştır. Alanda gözlemlenen İstanbul Ermenilerinin pratikleri, yaşamsal pratikler içerisinde müziğin yerini görebilmemiz açısından dinsel ve dünyasal ana başlığı altında sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırmayla, pratiklerde öne çıkan müziksel unsurlar ve müziksel kimliklerin rolü ortaya konmaya çalışılmıştır. In Istanbul, different Armenian ethnicities live together in the same community. This study aims to define Armenians who lives in Istanbul and it analyzes Armenian ethnicity via their musical practices. Similarities and differences between musical identities of different Armenian ethnicities are going to be built in the context of their relations with each other. Definitions of Armenian music in literature will be compared to the results of field investigations to emphasize the differences between the therotical and practical. It is determined that Armenian musical practises and life practices show parallelism with variations in history. Field investigations have been completed on focused communities of Istanbul Armenians. A therotical frame was built on analysing the results of participatory observations and interviews by using the theories about ethnic groups and ethnicity in ethnomusicology discipline. This study contains three sections. In the first section, Armenian and being Armenian was focused conceptually, and different Armenian definitions were handled in different contexts. Armenian history was examined from religious point of view. Historical information about Armenians in Turkey was given and a profile of Istanbul Armenians community, of which this study has focused on, was established. In the second section, Armenians were taken in hand as an ethnic group. The concepts of ethnic group, ethnicity, identity, collective identity, ethnic identity and cultural identity were described in therotical dimensions. Identity and kinds of identities were emphasized on conceptualized Armenian identity. In the third section, definitions of Armenian music were examined. Musical practices of the observed community were categorized as religious and secular, in order to see where music is in their life practices. With this classification, roles of musical factors and musical identities, which came into prominence in the practices of the Armenian community have been defined.