Müzik türlerinin tercih edilmesinde kişilik özellikleri ve beğeni ilişkisi

Abstract

Bu çalışmada Türk müziği (halk müziği ve geleneksel sanat müziği) rock ve klasik müzik dinleyicilerinin beğenilerini etkileyen faktörler, kişilik, cinsiyet, yaş, aile, arkadaş çevresi ve müzikal uyaran değişkenleri çerçevesinde incelenmiştir. Müzik tercihi ve kişilik arasında bir ilişki olup olmadığı, belirli bir türün müzikal özellikleri ile müzik beğenisi ve kişilik arasında herhangi bir ilişkinin varlığı, Türk müziği, klasik müzik ve rock müzik dinleyicilerinin bireysel değerlendirme ve tercihlerinde hangi sosyal ve kültürel değişkenlerin etken olduğu, yanıtları aranılan sorulardır. Çalışma, kişiliğin kalıtsal özelliklerin yanı sıra sosyal ve kültürel çevrelerden etkilenerek gelişmesi bağlamında aynı tür müzikleri yoğun olarak dinleyen insanların kişilik özellikleri arasında bir takım benzerlikler olabileceği hipotezine dayanarak yürütülmüştür. Çalışma sonucunda Türk ve klasik müzik dinleyicilerinin kişilik özellikleri birbirine yakın çıkarken rock müzik dinleyicilerinin kişilik özellikleri hem temel boyutlarda hem alt boyutlarda belirgin farklılıklar göstermiştir. Elde edilen sonuçlar, müzik tercihinde kişilik özellikleri ve müzik türü ilişkisi arasında bağıntılar olabilceği varsayımını doğrular niteliktedir. Veri toplama araçları olarak Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü öğretim üyeleri tarafından Türkiye koşullarına göre hazırlanmış ve geçerlilik - güvenilirliği yapılmış beş faktör kişilik testi (Somer, Korkmaz, Tatar; 2004) ile daha önce geçekleştirilmiş benzer çalışmalardan yaralanarak hazırladığımız müzik beğenisi anketi kullanılmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesi SPSS v13.0 paket programında yapılmış, istatistik teknikleri olarak T testi, yüzde, frekans ve varyans analizlerinden yararlanılmıştır. Çalışma, İzmir ilinde bulunan Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi (müzik eğitimi alan ve almayan), Dokuz Eylül Üniversitesi Müzik Eğitim Fakültesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Devlet Konservatuarı ve Ege Üniversitesi Türk Müziği Devlet Konservatuarında müzik öğrenimi görmekte olan öğrencilerle gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar 17-30 yaş arası, 89 erkek 91 kadın toplam 180 kişiden oluşmuştur. In this study, the factors that affect rock, classical and Turkish music (folk music and traditional art music) listeners have been observed within the framework of variables such as personality, sex, age, family, friend environment, and musical stimuli. The answers sought to questions as follows: Is there any relationship between musical choice and personality? Is there any relationship between musical properties of a particular genre and musical taste, and personality? Which social and cultural variables are active on individual appreciation and choices of rock, classical and Turkish music listeners? The study is based on the hypothesis that preference for particular musical genres is relative to personality, for social and cultural environment affects personality development as well. As a result of the study, there are findings which call a close relation between Turkish and western classical music listeners in terms of their own personality traits, whereas rock listeners' personality traits exhibit some facts in a dissimilar way in both essential and sub-dimensions. Verifiable results confirm that there are some relations along with musical preference and personality traits thorough the conformation of the hypothesis of genres of musical taste. For collecting data, we use Five-Factor Model of Personality Inventory (Somer, Korkmaz, Tatar; 2004), that was developed and validated by lecturers of Ege University Literature Faculty, Psychology Department and the Musical Taste Survey that we've brought out here benefits of the past researches. Even though T-test and percentage and frequency analysis are used as statistical techniques, evaluation of the data derived still continues. The sample survey includes 180 people between 17 and 30 ages who are music students of Dokuz Eylül University, Faculty of Fine Arts (people who have received music education and those who have not), Faculty of Music Education, State Conservatory and Turkish Music Conservatory of Aegean University of Izmir.