Müzik beğenisinde kültürel etkenler: Bir fmrı çalışması

Abstract

Bu tez çalısmasında kisinin bir müzik parçasını "begenip-begenmedigini" ifade etmesindeki etkenler incelendi ve katılımcıların tepkilerinin beyinde izlenebilirligi arastırıldı. Dört farklı türde müzik örnegi 22–37 yas aralıgında, saglıklı, sag el baskın on bir kadın, on üç erkek toplam yirmi dört katılımcıya fMRI (fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme) çekilirken dinletildi ve aktif olan beyin bölgeleri belirlendi. Daha sonra katılımcılarla görüsmeler yapılarak kisilerin kültürel geçmisleri, müzik begenileri ve dinletilen müzikleri begenip-begenmedigi belirlendi. En sonra da katılımcıların ifade ettigi müziksel tercihler ve dinletilen müzik örnegini begenme durumu ile fMRI taramasından çıkan beyin görüntülerinin sonuçları karsılastırıldı. "Müzik begenisi" ile "beyin" arasındaki iliskiyi arastıran bir çalısmanın olmaması ve insanın "müzigi begenme / begenmeme" islemiyle ilgili beyin bölgelerinin henüz belirlenememis olması bu tezin kısıtlılıklarındandır. Bu konuya da odaklanmaya çalısılan bu tezde, fMRI çekiminde belirlenen bazı beyin bölgelerinin literatürle karsılastırıldıgında bu islemle ilgili oldugu tahmin edilse bile bu kanıtlanamadı. Kültürel etkenlerin müzik begenisine olan katkısının ve insan beyninde "müzigi begenme" bölgesinin belirlenmeye çalısıldıgı bu tezde; istatistiksel olarak anlamlı bir sonuca ulasılamasa da, "kültürel olarak etkilenmenin kisinin söylemlerini degistirdigi" varsayımı dogrulandı. Katılımcıların müzik begenileri gözetilmeden seçilen bu örneklerde yanıtları aranılan ilk sey, katılımcıların türler hakkında düsündükleri, müzik begenileri içinde yer alıp almadıgı ve bu begeniyi olusturan kültürel etkenlerin varlıgının arastırılmasıydı. Alınan yanıtlarla fMRI çekimlerinin karsılastırılması ve sonuca gidilmesi ise ikinci asamayı olusturdu. Müzik begenisinde kültürel etkenlerin saptanmasının o denli kolay olmadıgı bilinmekteydi kaldı ki elde edilen sonuçlar katılımcıların dinletilen müziklere verdikleri tepkilerin ne denli degisken ve ilginç oldugunu ortaya koydu. Müzik begenisini tanımlama yolunda verilen ugrasların aslında net seyler ortaya koyamayacagı saptandı. In this thesis research the reasons behind the participants' declarations as "pleasant - unpleasant" about a musical piece and the traceability of their responses in the brain are searched. Musical pieces from four different genres are listened by eleven women and thirteen men ( age between 22-37) in an fMRI setting and their brain activations are observed. After the fMRI experiment interviews are made with the participants in order to determine their cultural background, musical tastes and their responses to those musical pieces used in the experiment. Finally participants' declarations about their musical preferences and responses to musical pieces are compared with their fMRI scans. Two points can be mentioned about the limitations of this study: first, there are not any study on the relation of "musical taste" and "brain", second still there's no brain region determined in relation with musical tastes. Although this relation is tried to be concentrated on, when brain regions determined from fMRI scans are compared with the ones found on the literature, only some suggestions about this relation could be expressed without any robust proof. However even there could not be found any meaningful statistical results, the hypotheses, "cultural effects could change one' discourses" is confirmed. Firstly participants' thoughts on musical genres, their genre tastes and cultural backgrounds that constitute these tastes are searched in this study where musical pieces are determined without considiring participants' tastes. Secondly these interview results are compared with fMRI scans. It was clear that determination of cultural effects on musical tastes were not easy. Nevertheless the results showed that participants' responses to musical pieces are highly variable and interesting. As a result it can be said that studies on the determination of musical tastes would never give explicit conclusions.