1960 sonrası Türk grafik tasarımında ulusal üslup sorunsalı

Abstract

1960 sonrası Türk grafik tasarımında ulusal üslup sorununu araştıran bu çalışmada, sözü geçen tarihten günümüze grafik tasarımcılık ve grafik tasarım eğitimciliği yapmış ve yapmakta olan kişilerin ulusal üslup konusuna yaklaşımları saptanmaya çalışılmıştır. İlk iki ana bölümde, ulusçuluğun tanımları ile başlanıp, ulusçuluğun önce konu ve kavram, sonra üslup olarak dünya grafik tasarımındaki yansımalarından bahsedilmiş; daha sonra her iki tür ulusçuluğun Türk grafik tasarımı üzerindeki etkileri incelenmeye çalışılmıştır. 1960 sonrasına yoğunlaşan son bölüm, iki alt başlıkta toplanarak birinci başlık altında Türk grafik tasarımında ulusal üslup üzerine etki eden faktörler saptanmaya çalışılmış; ikinci alt başlıkta ise kendileri ile görüşülen ve hala üretimlerine ya da eğitimciliklerine devam eden grafik tasarımcıların konu ile ilgili görüşlerine yer verilmiştir. İlk iki bölüm ve son bölümün ilk yarısı, ağırlıklı olarak kaynak taramalarından derlenmiş, son bölümün ikinci yarısı ise yüz yüze ya da e posta yolu ile yapılan görüşmelerle oluşturulmuştur; bu görüşmeler ekler bölümünde verilmiştir. Yapılan araştırma sonucunda, kendileri ile görüşülen Türk grafik tasarımcılarının ve tasarım eğitimcilerinin, ulusal bir üslubun gerekliliği ya da böyle bir üslubun kurgulanabilirliği yönündeki çaba ve isteklerinin böyle bir üslubu oluşturmak için yeterli olmadığı anlaşılmış ve bunun nedenleri incelenmeye çalışılmıştır. This thesis investigates the national style problem in Turkish Graphic Design, particularly in the post-1960 period and the perspectives of the designers and graphic design instructors df the period. In the first two chapters of this work, several definitions of the concept of nationalism are presented through their components and then, on behalf of these definitions, two major impacts of nationalism on the graphic design discipline, that is to say, nationalism as a subject and nationalism as a style; are investigated. The last chapter on the post-1960 period concentrates on the factors that determine the national style in Turkish graphic design history and reports on the interviews with designers and instructors. The first two chapters and the first part of the last chapter consist of literature rewiews on the problem of nationalism in general and the second part of the last chapter is made of the results from the face-to-face and e-mail interwiews. Details of all interwiews can be found in attachments. Finally, the elaboration of the components that shape the concept of national style in Turkish graphic design suggests that the intentions and efforts of designers and instructors are not sufficent to constitute such a style which is systematic and independent. The reasons concerning this conclusion are also elaborated in this thesis.