Yeni bir toplumsallaştırma sürecinin mekansal anlatımı: Olanak ve sınırları

Abstract

Tez, şehir planlamanın ekonomiye bağımlı ontolojik özellikleri nedeniyle, insanın nesneleştirilmesinde ve varlık bütünlüğünün yadsınmasında işlevsel kılınmasını, sorun olarak ele alan ve Türkiye coğrafyasında kalan nitel bir çalışmadır. Tezin anılan sorun alanına odaklanılarak öncelikle, fiili toplumsal-ideolojik yapı, toplumsal formasyonun ekonomi, siyasal/toplumsal ve ideoloji düzlemleri bağlamında irdelenmiştir. Daha sonra, sistem eleştirileri ve sisteme alternatif geliştirilen zihinsel üretimler değerlendirilmiştir. Türkiye'deki durum ve tez konusuna yönelik yapılmış araştırmalar analiz edilmiştir. İrdelemeler sonucu, toplumsal-ideolojik yapının yeniden üretiminin değiştirilerek üretilmesi için yeni bir toplumsallaşma sürecinin gerekliliği ortaya konmuş, çerçevesi çizilmiş ve içeriği tanımlanmıştır. Bu bağlamda, yeni toplumsallaşma sürecinin mekan dışı araçları ve mekansal anlatımı üzerine öneriler geliştirilmiştir. Sonuçta, şehir planlamanın ekonominin bağımlı değişkeni olmaktan çıkartılıp, özgür bir eylem alanı haline getirilmesiyle insanı merkeze alabileceği düşünülmektedir. Bu kapsamda tezin ehliyet sınırları içinde kalınarak, mevcut çevrenin çocukluk dönemini yaşayan kentli bireyler üzerindeki baskısını kaldırmak için, modül bilincini ve sınırlandırmışlığı içermeyen “oyun bölgesi” (Ergin, 1982) anlayışı önerilmiştir. This thesis is a qualitative study that tackles the problem of operationalisation of city planning in objectifying people and negating the integrity of being due to its ontological characteristics dependent to economy and stays in the borders of the Turkish geography. Focusing on the abovementioned problem area of the thesis, firstly, the actual social-ideological structure was examined within the context of the economic, political/societal and ideological planes of societal formation. Secondly, the critiques of Modernist / Industrialist system and the mental productions developed as alternatives to the system were assessed. The condition in Turkey and the previous research on the subject of the thesis were analyzed. As a result of these analyses, a necessity towards a new socialization process for altering the production of the reproduction of the social-ideological structure was put forward, and its framework and contents were defined. Within this perspective, suggestions were made about the non-spatial instruments and spatial expression of the new socialization process. Finally, it is believed that city planning could centralize the human by becoming emancipated from its role as a dependent variable of economy, and thus, becoming a free action area. Within this scope of this thesis, a 'play region' (Ergin, 1982) understanding which does not include modular mindset or boundedness was proposed in order to sling out the pressure applied by the existing environment on the citizen individuals who are living their childhood.