Bafa Gölü sedimanlarındaki ağır metal kirliliğinin araştırılması

Abstract

Günümüzden 2000 yıl kadar önce Ege Denizi'nin büyük Körfezlerinden biri olan Latmos Körfezi'nin önünün Menderes nehrinin taşıdığı alüvyonlarla kapanması sonucu, Bafa Gölü doğal bir set gölü (Lagün) olarak ortaya çıkmıştır. Gölün yüzölçümü yaklaşık olarak 75 kilometrekare , deniz seviyesinden olan yüksekliği 5metre ve en derin yeri 20-25 metre olarak bilinmektedir. Birçok açıdan önem taşıyan gölün bilimsel verileri oldukça sınırlıdır. Bu çalışmada Ege bölgesinin en büyük kıyısal göllerinden biri olan Bafa Gölü'nün kirliliği araştırılmış ve bu amaçla göl sedimentlerinden yüzey ve karot şeklinde sediment örnekleri alınmıştır. Gölde oluşan kirliliğin derecesini ortaya koymak amacıyla yüzey ve dip sedimentlerinde Fe, Cr, Mn, Pb, Ni, Zn, Cu, Hg metallerinin konsantrayonları saptanmış, karot örneklerinde radyometrik yöntemler kullanılarak (kurşun ikiyüzon) yakın zaman tarihlemesi yapılmış, sediment çökelim hızı tespit edilmiştir. Ayrıca sediment örneklerine tane boyu, organik karbon, karbonat analizleri, göl suyuna ait akıntı ölçümleri ve fizikokimyasal parametreler tayin edilmiştir. Yapılan tarihlendirme ve ağır metal analizi sonuçlarına göre; C1 karotu boyunca yıllara göre Hg dışında metal derişimlerinde önemli sapmalar saptanmamıştır. Ancak yaklaşık olarak 1985 yılına karşılık gelen karotun onuncu santimetresinden itibaren Hg derişiminde önemli miktarda artış olduğu gözlenmektedir. Ağır metal derişimleri bazı kirlilik indekslerine göre yorumlanmış, bunun sonucunda; Fe, Cr, Mn, Pb, Ni, Zn ve Cu, metalleri için neredeyse bütün yüzey ve karot örnekleri kirlenmemiş olarak sınıflanmıştır. Ancak Hg metaline ait zenginleşme faktörü değerleri oldukça yüksek bulunmuş olması çalışma alanının genelinin Hg açısından kirli olduğunu ortaya çıkarmıştır. About 2000 years ago, the Bafa Lake was formed as a natural lagoon due to filling of the alluvial materials to the front of the Latmos Bay, one of the biggest bay of the Aegean Sea, which were carried by Menderes River. The surface area of the Bafa Bay is about 75 squere kilometer, it?s the location above the sea level 5 meter, and it?s the deepest part 20-25 meter. The scientific data of the Bafa Lake is too limited. In this study, the Lake Bafa, which is one of the largest coastal lakes in the Aegean region, pollution of the lake sediment are investigated and for this purpose in the form of surface and core sediment samples were taken. In order to demonstrate the degree of pollution of the lake; metal concentration (Fe, Cr, Mn, Pb, Ni, Zn, Cu, Hg) in surface and bottom sediments, radiometric dating of core samples, were analized. In addition, grain size, organic carbon and carbonate analyzes in sediment samples, and physicochemical parameters and current were determined in the lake water. According to the dating and heavy metal analysis; There was no significant deviations of metal concentrations except for Hg along the core C1. However after the 10. cm of the cores Hg concentration amount show a significant increase. Heavy metal concentrations were interpreted according to some indices of pollution and for Fe, Cr, Zn, Pb, Ni, Zn and Cu, in the almost all of the surface and core samples are classified as unpolluted. However, metal enrichment factor of Hg values were rather high. In this case; the study area to be polluted by Hg.