HAM PETROLÜN DÜNYA PAZARLARINA ULAŞTIRILMASINDA CEYHAN TERMİNALİ'NİN ROLÜ

Abstract

Ham petrol açısından dısa bagımlı olan ülkeler, petrole erisim bakımından farklı yollara basvurmakta; bazen petrolü deniz yolu ile tankerler aracılıgıyla tasırken, bazen de cografi olarak yakın gördükleri ihraç ülkelerinden ham petrol boru hatlarıyla karsılayabilmektedirler. Dünya üzerinde petrol rezervi bakımından zengin bölgelerin basında Orta Dogu ve Hazar Bölgesi gelmektedir. Türkiye açısından, 21. yüzyılın stratejik enerji üretim merkezlerinden olan bu iki bölgede en çok dikkati çeken ülkeler; Irak ve Azerbaycan'dır. Irak 115 milyar varillik ham petrol rezerviyle dünya sıralamasında 4. sıradayken, Azerbaycan 7 milyar varillik petrol rezerviyle 21. sırada yer almaktadır. Bu iki ülkeyi Türkiye açısından önemli kılan konu ise; 1977 yılından beri kullanımda olan (günlük 1,6 milyon varil kapasiteli) Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hatları (HPBH) ve 2006 yılı itibariyle hizmete açılan (günlük 1 milyon varil kapasiteli) Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Ham Petrol Boru Hattı (HPBH)'dır. Irak-Türkiye HPBH'na ek olarak, Dogu-Batı Enerji Koridoru'nun en önemli projesi olan BTC HPBH ile Irak ve Azeri petrolünün Ceyhan Terminali'ne tasınması ve Türkiye üzerinden tankerlerle dünya pazarlarına ulastırılması saglanmaktadır. Bu çalısmada, Dogu Akdeniz'de gerçeklesen söz konusu enerji tasımacılıgının (Ceyhan Terminali'ne gelen ham petrolün hangi dünya pazarlarına dagıtıldıgının ve bu dagıtımdaki Türk tanker filosunun rolünün) 2006-2010 yılları arasındaki tarihsel gelisimi incelenecektir. Çalısma, ikinci el veriler kullanılarak, Deniz Ticaret Odası _x0001_skenderun Subesi'nden elde edilen istatistikler dogrultusunda gerçeklestirilmistir Those states depended upon production abroad in meeting their demands for crude oil try various means of reaching oil. One of these means is sometimes carrying the oil on tankers while another means is using pipelines to transport the oil needed from the nearest oil export countries. Among the richest oil reserved regions are the Middle East and the Caspian Sea. For Turkey, Iraq and Azerbaijan are the most favored oil reserved states as the sources of crude oil. The former has the fourth richest oil reserve with 115 billion barrels and the latter takes the 21st row with 7 billion barrels. The fact making these two the most favored source of crude oil for Turkey is the Iraq-Turkey Crude Oil Pipeline (COP) operative with 1.6 million barrels/day since 1977 and Baku-Tbilisi-Ceyhan (BTC) Crude Oil Pipeline (COP) operative with 1 million barrels/day since 2006. Besides, though BTC COP, the most important project for the East-West Energy Corridor, the crude oil from Iraq and Azerbaijan is offered to the world markets on tankers through the Ceyhan Terminal. The purpose of this study is to analyze the period from 2006 to 2010 in terms of the world markets meeting their demands for crude oil though the Ceyhan Terminal and the role of the Turkish tanker fleet in this particular oil distribution. The study is based on and makes the best use of such second hand data as the statistical records available at Chamber of Shipping Iskenderun Branch.