Bilgisayar destekli tasarımda mekan kavramı

Abstract

Mekan, deneyimsel içerikli birçok öğenin etkisiyle, üzerinde yaşadığımız yer üzerinde tanımlanmakta ve kendini yerden ayırmaktadır. Teknolojinin; malzeme, strüktür, işlev, form gibi mekanın, temel öğelerine yönelik, zaman içerisindeki dönüşümü ve değişimini etkileyen en önemli unsurlardan birisi olmasından hareketle, tarihsel süreç içerisinde, teknoloji eksenli mekansal farklılaşmalar gözlenmiştir. Ancak, Bilgisayar Devrimi ile birlikte, teknoloji, bilgisayar ortamı olan siberuzay ile birlikte, geçmiş dönemlerden farklı şekilde, üzerinde yaşadığımız ”œyer” den farklı yeni bir yerde, yeni fikirsel, estetiksel, algısal dönüşümleri de içine katarak, bilgisayar destekli tasarım ve araçlarıyla, mekan olgusunda devrim niteliğinde bir değişim yaratmaktadır. Çalışma, mimarlığın en küçük yapıtaşı olan mekanın, tarihsel süreç içerisinde teknoloji ekseninde, mekanı etkileyen diğer unsurları da içerisine alarak, ne yönde değiştiğine dair açılımlarla bir altyapı oluşturarak, özelde, bilgisayar ortam ve araçlarının, mekan üzerine etkileri nelerdir sorusuna cevap aramaktadır. İkinci bölümde, mekan ve yer kavramları karşılaştırmalı olarak ele alınarak, mekanın, ”œyer” den farklı bir boyuta taşınması için yeterli koşullar verilmektedir. Mekanı yerden ayıran temel koşullar, tarihsel süreçte, teknoloji ekseninde, işlev-strüktür-form gibi birincil etmenler ve zaman-algı-anlam gibi ikincil etmenlere bağlı gelişimi Endüstri Devrimi sonrası ve Bilgi Çağı ve Bilgisayar Devrimi sonrası süreç ile üzerinde durulmaktadır. Üçüncü bölümde, teknolojik gelişmeler açısından günümüze kadar gelen süreçte mekana yönelik en önemli devrimin oluşmasına neden olan bilgisayar ile birlikte ortaya çıkan siberuzay, sanal kavramları tanımlanmakta, bu kavramlarla birlikte mekanın oluşumunu etkileyen paradigma değişimleri, sanal-gerçek ilişkisi çerçevesindeki kavramlar, tasarım süreç-araç teknolojileri ve üretim (inşa) süreci ekseninde ele alınmaktadır. Siberuzay ile birlikte ortaya çıkan yeni mekansal oluşumlar, sanal ortamda gerçekleşen, ”œSanal Gerçeklik”, ”œSanal Mekanlar” ve sanal ortamdan yer üzerine transfer edilen ”œSanaldan Gerçeğe Dönüşen Mekanlar” olmak üzere sınıflandırılarak açıklanmaktadır. Dördüncü bölümde, bilgisayar destekli tasarım ortam ve araçları ile geleneksel tasarım ortam ve araçları, yer ve yeni bir yer/siberuzayın karakteristik özellikleri arasındaki farklılıklar, öklidyen ve non-öklidyen (öklid dışı) mekan ana başlığı altında, sonuç ürünlerin karşılaştırmalı olarak ele alınmasıyla ortaya konulmaktadır. Anahtar sözcükler: Mekan, bilgisayar destekli tasarım (BDT), teknoloji, deneyim, yer, siberuzay, sanal, sanal-gerçek, mekan-zaman. Space, by the influence of many elements based experimental is defined as the ground we live on and separates itself form the place. In historical period some differences in place had observed which were mainly technological originated, because technological effects the place by means of structure, function, form and equipment. But with the information ape, technology has made a great change by the help of the computer aided designs and equipment. The aim of this study is to look for an answer to what the effects of computers and related equipments to the place are. In the second part, ”œspace” and ”œplace” concepts are taken in comparison and sufficient conditions are given for ”œspace” to be taken into a new dimension different from ”œplace”. Basic conditions to give the difference between place and ground are taken in throughout the historical process, technological axis; primary factors as function-structure-form and the development connected to the secondary factors as time-perception-meaning. Evolutions of these basic conditions according as these factors are taken in Industry Revolution and Information Age and the process after Computer Revolution. In the third part, during the process up to new form the technological developments, ”œcyberspace, virtual” concepts which appeared with computer that caused the most important revolution for ”œspace” are introduced. With these conseptions, changes of paradigm which effect space are taken in throughout the conseptions about relation of virtually and real, the technology of process-tools and the process of production (building). The new forms of space appeared with the cyberspace, are classified and explained as ”œVirtual Reality”, ”œVirtual Spaces” which happen on virtuality and ”œPlaces Transformed From Virtuality Into Reality”. In the fourth part, the differences between the design process of the computer aided design and media tools and traditional design medium and tools, the differences between place and cyber-space are comparatively taken in under the headline of ”œEuclid and Non-Euclid Place”, performance and the affects to the final product. Key words: Space, Computer Aided Design (CAD), Technology, Experience, Place, Cyberspace, Virtual, Virtual-Real, Space-Time.