Kurşunlu (Salihli) jeotermal alanındaki üretim ve geribasım kuyularının mineral dengeleri ve kabuklaşma eğilimleri

Abstract

Jeotermal uygulamalarda, akışkanın kimyasal içeriğine bağlı olarak oluşan kabuklaşma ve korozyon, sistemlerin işletilmesinde karşılaşılan önemli sorunlardır. Bu çalışmada, akışkanın kimyasal içeriğine bağlı olarak oluşan farklı kabuklaşma oluşumları ve türleri incelenmiş ve bu sorunların giderilme yöntemleri anlatılmıştır. İnceleme alanındaki jeotermal rezervuar kayaçları şist, mermerden oluşan Paleozoik yaşlı Menderes Masifi metamorfikleridir. Bunun üzerine uyumsuz olarak gelen Miyosen ”“ Pliyosen yaşlı sedimanter kayaçlar örtü kayaçlarını oluşturur. Kurşunlu jeotermal sahasında 1979 yılında Maden Tetkik Arama Enstitüsü (M.T. A.) tarafından ilk sondaj kuyusu açılmıştır. Bunu takip eden yıllarda yine M.T. A. tarafından 4 adet daha kuyu açılmış, 2000 yılına kadar kuyular kaplıcalarda kullanım amacıyla kullanılmışlardır. 2000 yılında faaliyete geçen jeotermal şehir ısıtma projesi ile kuyular kaplıcanın yanısıra şehir ısıtması için de kullanılmaya başlanmıştır. Kaplıca için kullanımda kuyulardan yaklaşık 6-10 lt/sn debiler söz konusu iken konut ısıtma projesi ile üretilen sıcak su debisi 80-150 lt/sn gibi değerlere ulaşmıştır. Kurşunlu jeotermal alanındaki termal sular Na-Bikarbonat sınıfına girmektedir. Termal sular aragonit, kalsit, hematit gibi minerallerce doygun, amorf silisce doygun değildir. Phreeqc programı kullanılarak suların çökeltebilecekleri kalsit miktarları mol/lt olarak elde edilmiş, üretim debileri ile yorumlanarak çöken kalsit miktarı, çökelme hızı ve günde çökelen kalsit miktarları bulunmuştur. Depending on the chemical composition of the geothermal fluids scaling and corrosion are important problems in geothermal applications. Scaling and corrosion problem types and remedies which are dependent on the chemical composition of the geothermal fluids are studied and in scope of this work The reservoir rocks of the geothermal systems are Paleozoic metamorphic rocks in the Kurşunlu area and which consists of marble, schist. Miocene - Pliocene sedimentary rocks are lying unconformably on top of these unist, they are the cap rocks of the systems. The first geothermal well is drilled in 1979 in Kurşunlu geothermal field by MTA. In the following years 4 more wells were drilled by MTA which were used by the thermal resort forbagniology. In the year 2000 district heating system was established and the wells were used for district heating as well as thermal resort. While approximately 6-10 lt/sn of thermal water was used for the thermal springs, this demand has rised to 80-150 lt/sn for the district heating system. Thermal waters in the Kurşunlu areas are generally Na-bicarbonate. The results of mineral equilibrium modeling indicate that the thermal waters of the study area are oversaturated with respect to aragonite, calcite, hematite and undersaturated with respect to amorph silica. Scale Deposition quantities have been calculated using Prheeqc computer software and daily amounts of scale deposition and estimated time to clog well is calculated with respect to production amounts.