Çevre estetiğinin konut fiyatları üzerindeki etkisinin hedonik fiyat yöntemi ile modellenmesi

Abstract

Konut, eski çağlardan beri insanların öncelikle barınma ihtiyacını ardından değişen insan ihtiyaçları doğrultusunda güvenlik, konfor, sosyalleşme ve kendini ifade etme ve estetik ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik bir araç halini almıştır. İnsan ve kent yaşamının en geniş alanını oluşturan konut ve konut piyasası, literatürde sıklıkla incelenmiştir. Konut fiyatlarını inceleyen çalışmalarda genel ekonomik özellikler, konut alıcısı ile ilgili özellikler, konutun hukuki özellikleri, konutun mevkisi ile ilgili özellikler, konutun bulunduğu mahalle özellikleri ve konutun fiziksel özellikleri araştırılmıştır. Konut ihtiyaçlarından estetik gereksinmeler ise ya göz ardı edilmiş ya da sınırlı değişkenler ile incelenmiştir._x000B_Konut fiyatı çalışmaları genellikle Amerika ve Avrupa ülkelerinde yapılmıştır. Türkiye'de bu konuda yapılan çalışmalar oldukça sınırlıdır. Bu sebeple bu çalışma çevre estetiğinin konut fiyatlarına olan etkisini İzmir ili içinde, apartman tipi kiralanmış veya satın alınmış konutlar üzerinden incelemeyi amaçlamaktadır._x000B_Çalışma kapsamında İzmir ili Karşıyaka ilçesi sınırında belirli bir alan seçilmiş ve bu alan içinde kalan 18 adet emlakçıdan, 42'si kiralanmış, 52'si satın alınmış 100 konut hakkında bilgiler toplanmıştır. Bilgileri elde edilen konutların cephesinin ve çevresinin durumunu gösteren fotoğrafları çekilmiştir. Bu fotoğraflar kullanılarak algısal, biçimsel ve sembolik estetik değişkeni gruplarına göre bir estetik anketi hazırlanmış ve Bornova Kız Meslek ve Teknik Lisesi 9., 10., 11. ve 12. sınıf öğrencilerinden 101 kişilik bir katılımcı grubuna anketler uygulanmıştır. Böylece fiyatı ve diğer fiziksel özellikleri bilinen konutların kendilerinin ve çevrelerinin estetik özelliklerine ait veri toplanmıştır. Konut anketleri ve estetik anketlerinden elde edilen veri hedonik fiyat yöntemi ile analiz edilmiştir._x000B_Analiz sonuçlarına göre çevre estetiği değişkenlerinden konuta sahip olma isteği, konutun bulunduğu çevrenin karmaşıklığı ve konutun bulunduğu çevrenin bakımlı olması estetik değişkenleri konut fiyatları ile ilişkili çıkmıştır. Bu çalışmanın bulguları çevre estetiği literatüründe beğeniyi ve memnuniyeti etkilediği öne sürülen fiziksel çevre faktörlerinin ekonomik değerlerinin tartışmaya açılması bakımından önemli olacaktır. Since the ancient times, housing has been a major necessity for sheltering, security, comfort, socialization and self-expression, and aesthetics. Housing, which covered the largest part of human and urban life, has been an important research topic for various disciplines. The research on house prices has been investigated with variables related to general economic developments, consumer characteristics, legal issues, location issues, physical characteristics related to neighborhood and house. Previous studies ignored the variables related to aesthetic needs or examined the importance of aesthetic needs on house prices with limited variables._x000B_Previous studies were mostly conducted in United States and European countries. In Turkey, such studies are very limited. Thus, this research aimed to assess the impacts of environmental aesthetics on house prices. The empirical study was conducted in Izmir on rented and sold apartments._x000B_48 rented and 52 sold apartments were selected in Karsiyaka, Izmir. First, data related to sale and rental prices and physical characteristics of those apartments were collected via 18 real estate agents. Then, the apartments and their environments were photographed and a survey was prepared to investigate the aesthetic value, which are related to conceptual, formal and symbolic aesthetic variables of each apartment. The surveys were applied to 101 participants in a high school in Izmir. The data, which was obtained from real estate agents and aesthetic surveys, was analyzed with hedonic price method._x000B_According to the results, some of the environmental aesthetic variables, desirability, complexity and upkeep of environment, were correlated with house prices. The findings of this study have applied value in planning to design better environments for people. Also the findings are important to open up a discussion on the economic values of aesthetics variables related to the physical environment.