Sait Faik Abasıyanık'ın Az Şekerli adlı hikaye kitabındaki hikayelerin kelime grupları bakımından incelenmesi ve Türkçe eğitimine katkısı

Abstract

Bu çalışma, Sait Faik Abasıyanık'ın "Az Şekerli" adlı eserindeki Müthiş Bir Tren, Bir Aşk Hikayesi, Gümüş Saat, Fındık, Az Şekerli, Battaniye, G…, Hikaye Peşinde ve Kalinikhta hikayelerindeki kelime öbeklerinin tahlilini içermektedir. Bu incelemede önce cümlenin herhangi bir öğesi konumundaki kelime öbeklerinin tespitine çalışılmıştır. Daha sonra tespit edilen bu kelime öbekleri içerisinde varsa alt kelime öbekleri tespit edilmiş ve ilgili başlığın altında verilmiştir. Bu çalışma oluşturulurken Türkçedeki kelime öbekleri ad öbekleri, sıfat öbekleri, zarf öbekleri, fiil öbekleri, ünlem öbekleri, bağlaç öbekleri ve kısaltma öbekleri olarak yedi ana grupta ele alınmıştır. Öbekler cümlede üstlendikleri görevlere göre gruplandırılmıştır. Anlatım içinde ad görevi yapan öbeklere ad öbeği denir. Ad öbekleri kendi içinde iyelik takımları, sıfat takımları, özel ad öbekleri, san öbekleri, ad fiil öbekleri, cümlede ad göreviyle kullanılan ortaç öbekleri ve ikileme biçimindeki ad öbekleri başlıkları altında incelenmiştir. Sıfat öbekleri; anlatım içinde, adları niteleme ya da belirtme görevi yaparak, sıfat takımlarının belirten öğelerini oluşturan kelime öbekleridir (Kahraman, 2005:165). Bu bölüm sıfat takımı biçiminde oluşan sıfat öbekleri, bir sıfat takımının bir sıfat yapım eki alarak sıfatlaşmasından oluşan sıfat öbekleri, bir ad takımının bir sıfat yapım eki alarak sıfatlaşmasından oluşan sıfat öbekleri, durum ekli sıfat öbekleri, toplamalı sayı öbeği biçiminde oluşan sıfat öbekleri, ortaç cümlemsisi biçiminde oluşan sıfat öbekleri başlıkları altında incelenmiştir. İyelik ekli sıfat öbeklerine incelememizde rastlanmamıştır. Bağlaç öbeği biçimindeki sıfat öbekleri ise bağlaç öbekleri bölümünde verilmiştir. Anlatımda fiil, fiilimsi ve sıfatlardan önce kullanılarak onları belirten, onların anlamlarını etkileyen öbeklere zarf öbekleri denir. Çalışmamızda bu öbekler, ilgeç öbekleri, ulaç cümlemsileri, cümlede zarf göreviyle kullanılmış ikilemeler, başka bir zarfla belirtilmiş zarfların ve bir zarfla belirtilmiş sıfatların oluşturduğu öbekler başlıkları altında incelenmiştir. İncelememizde kalıplaşmış zarf öbeklerine rastlanmamıştır. Fiil öbekleri de ad+çekimli yardımcı fiil biçiminde oluşan fiil öbekleri, ortaç+ çekimli yardımcı fiil biçiminde oluşan fiil öbekleri, ulaç+çekimli yardımcı fiil biçiminde sürerlik fiillerinin –İp ekiyle kurulanları ve deyim biçiminde kalıplaşmış fiil öbekleri başlıkları altında incelenmiştir. Ünlem öbekleri, Bağlaç öbekleri, kısaltma öbekleri çalışmanın sonunda verilmiştir. Bağlaç öbekleri bölümünde bağlaç öbeklerinin cümledeki görevleri dikkate alınmıştır. Bağlaç öbekleri; cümlede ad göreviyle kullanılan bağlaç öbekleri ve cümlede sıfat göreviyle kullanılan bağlaç öbekleri olarak iki başlık altında incelenmiştir. İncelememizde, cümlede zarf göreviyle kullanılan bağlaç öbeğine rastlanmamıştır. Sınıflandırma ve tespit, eserdeki sayfa numaraları ve satırlar göz önünde bulundurularak yapılmıştır. İncelemede cümle bütünlüğüne olabildiğince dikkat edilmiştir. Öbeklerin kaçıncı sayfada ve satırda geçtiği cümle veya öbek sonlarında ayraç işareti içerisinde gösterilmiştir. Ancak hangi hikaye içerisinde geçtiğinin belirtilmesine gerek duyulmamıştır. Tez Az Şekerli adlı eserin Bilgi Yayınevi tarafından 2001 de yayımlanmış olan onuncu baskısından hazırlanmıştır. İncelemesi yapılan hikayelerin tamamı, bu baskıdan yapılmış kopyalar şeklinde sonuç bölümünden sonra yer almaktadır. This study includes the analyses of the word groups in Sait Faik Abasıyanık's stories Müthiş Bir Tren,Bir Aşk Hikayesi, Gümüş Saat, Fındık, Az Şekerli, Battaniye, G…, Hikaye Peşinde ve Kalinikhta in "Az Şekerli" In this study, it is given priority to define one of the word groups which is in the position of an element of the sentence. And latterly, if found in these defined word groups, sub-word groups are defined and indicated under the related title. While constructing this study, the word groups in Turkish are titled in five main groups as noun groups, adjective groups, adverb groups, verb groups, groups, and conjunction groups. In the process of expression, the group which takes the role of noun is called as noun group.In itself, the noun groups are examined under the titles of possessive "construction"s, adjective "construction"s, proper noun groups, title groups, noun groups with case affix, , infinitive groups, participle groups that are used as noun in the sentence and reduplications which are used in the sentence as the function of noun. Adjective groups are word groups which form the stated groups of adjective constructions by doing the duty of qualificative and determinative in the process of expression.This part is analyzed under the titles of adjective groups that are formed as adjective constructions with taking adjective derivational affix, possesive adjective groups, possessive adjective groups, adjective consruction with case affix,adjective groups that are formed by addited numeral group, adjective groups in the form of participle subordinate clause. Adverbial groups are defined as the ones that are used before the adjectives; stated by verb and verbalia and affect their meaning.In our study, these groups are analyzed under the titles of preposition groups, gerund subordinate clause. Verb groups are analyzed under the titles of verb groups that are formed as noun +finite auxiliary verb,verb groups that are formed as participle + finite auxiliary verb, groups that are established with the "ip" affix of durative verbs that are formed as gerund + finite auxiliary verb and the clichêd verb groups in the form phrase. Conjunction groups and eclamation groups are explained in the last part of the study. Classification and definition are made by considering the page numbers and the lines.In the study, sentence unity is of high importance.The pages or the lines which the groups are used stated in quotation marks at the end of the sentences and groups.But we didn't indicate in which story they take place. The study is prepared due to the reliance on the tenth publish in 2001 by Bilgi Publishing. All the analyzed stories, as the copies taken from this publish, are given after the conclusion part.