Türkiye'de 1932-1950 sürecinde halkevleri temsil şubelerinin yurttaş eğitimine katkıları

Abstract

Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın kazanılmasının ardından Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulma süreci de başlamıştır. Her ne kadar yeni bir devlet ve yönetim biçimi benimsenmiş olsa da halkın bir kısmının hala Osmanlı dönemi alışkanlıkları ile yaşadığı gözlemlenebilir. Hem Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne hem de Cumhuriyet yönetimine muhalif olan ayaklanmalardaki katılıma bakıldığında toplumun henüz "yeni dönem"e hazır olmadığı söylenebilir. Siyasal, toplumsal, hukuksal ve ekonomik alanlarda yapılan devrimlerin ani ve devlet eliyle yapılmış olmaları, halk tarafından benimsenmeleri konusunda sorun yaratmıştır. Dünyadaki tüm yeniliklerin halklar tarafından içselleştirilmediği sürece sürekliliğini koruyamayacağı düşünülürse; yeni Türkiye Cumhuriyeti'nin de aynı sorunla karşılaşması olası hale gelmiştir. Diğer bir deyişle yeni bir devlet kurmak ve bu devleti çağdaş seviyeye çıkarmak kadar halkın da bu doğrultuda çalışmasını sağlamak zorunludur denebilir. Yeni Türkiye'nin oluşum aşamasında yapılan yeniliklerin başlıca amacı toplumu Osmanlı dönemi alışkanlıklarından koparmaktı. Bunu gerçekleştirmek ve yeni neslin Cumhuriyet ilkelerine uygun bir toplum haline gelmesini sağlamak Cumhuriyet yönetim şeklinin devamlılığı açısından önemliydi. 1930'lar Türkiye'sindeki okuma yazma oranı düşüklüğü, devrimleri tanıtmada görsel öğeleri ön plana çıkarmayı gündeme getirmişti. Böylece sanat ve sanat dallarından tiyatro; yenilikleri halka anlatmada kullanılmaya başlandı. Bu araştırmada incelenecek olan "inkılap temsilleri" bu amaçla Halkevleri'nde oynatılarak "yeni dönem"e uygun birey yetiştirme aracı olarak kullanılmıştır. After the victory of the National Independence War, establishment period of Republic of Turkey had begun. Despite the fact that a new government and state has been adopted, it is obvious that large part of people is stil living in accordance with Ottoman Empire period. When you look at the attendance of commotio against both Turkish Grand National Assembly and Republic regime, it is understood that people is not ready fort he "new period" yet. As the political, social, juridical and economical reforms were sudden and made by the government, it creates problems for people to adopt it. As it thought that all reforms in the world will not maintain their continuity unless they are interiorized by people, it can be said that new Republic of Turkey also faced with this problem. In another words, as well as establishing a government and taking this government to modern level, it isalso necessary that people should struggle accordingly. The main of objective of the reforms that are madeduring the establishment of new Republic of Turkey was to break people's connection with the habits of Ottoman period. Doing this and ensuring rising generation to be correspondent with the basis of Rebuplic was very important fort he contunity of the Republic government. As the number of people who were literate was low in the Turkey of 1930s, featuring visual elements in the introduction of reforms were brought up. Therefore, art and theatre were begun to used for conveying reforms to people. "Representation of reforms" which will be investigated in this research were performed in community centers within the aim of growing individuals appropriate fort he "new period".