Yurtta kalan ve ailesiyle birlikte yaşayan lise öğrencilerinin yalnızlık ve sosyal destek düzeylerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma yurtta kalan ve ailesiyle birlikte yaşayan lise öğrencilerinin yalnızlık ve sosyal destek düzeylerini saptama, aralarındaki ilişkileri belirleme ve çeşitli değişkenlerle olan ilişkisini anlamaya yönelik olarak yapılan betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın modeli karşılaştırma türü ilişkisel tarama modelidir. Araştırmanın evreni, İzmir ili merkez ilçelerinde bulunan ve yurdu olan liselerdir. Araştırmanın örneklemini ise evreni oluşturan okullardan 2008-2009 eğitim-öğretim yılında okuyan ve yurtta kalanların sayıları değerlendirilerek tesadüfi örnekleme yoluyla seçilen 670 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmanın bağımlı değişkenleri yalnızlık düzeyi ve sosyal destek düzeyidir. Bağımsız değişkenlerini ise cinsiyet, öğrenim görülen sınıf düzeyi, akademik başarı düzeyi, ebeveynlerin eğitim düzeyi ve sosyoekonomik durumları, anne-baba birliktelik durumu, aile bireyleri tarafından okulda ziyaret edilme sıklığı, okul personeli ile sorunlarını paylaşabilecekleri birinin varlığı, Rehberlik Servisinden yardım alma ve yardım alma sıklığı oluşturmaktadır. Araştırmada ölçme aracı olarak, Russell, Peplau ve Ferguson tarafından geliştirilen "U.C.L.A. Yalnızlık Ölçeği", Russell ve arkadaşları tarafından geliştirilen "Sosyal Provizyon Ölçeği" ve psikososyal değişkenler hakkında bilgi toplanması amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Çalışmada bağımsız değişkenlere verilen yanıtların dağılımına ilişkin frekans analizi yapılmıştır. Ayrıca bağımsız değişkenlerle bağımlı değişkenler arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Gruplar arasında farkın olup olmadığını belirlemek amacıyla ikili değişkenler için "t" testi, ikiden fazla değişkenler için ise Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) uygulanmıştır. Değişkenler arasında belirlenen anlamlı farklılıkların hangi gruplardan kaynaklandığını belirlemek için "Tukey" testi uygulanarak araştırmada önem düzeyi .05 olarak alınmıştır. Araştırma verilerinin çözümlenmesinde SPSS 16.00 programından yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, yurtta kalan lise öğrencilerinin yalnızlık ve sosyal destek düzeyleri ile ailesiyle birlikte yaşayan lise öğrencilerinin yalnızlık ve sosyal destek düzeyleri arasında anlamlı farklılık bulunmamıştır. Diğer taraftan, yurtta kalan, ailesiyle birlikte yaşayan ve tüm öğrenciler arasında, yalnızlık ile sosyal destek düzeyi arasında negatif yönde ve yüksek düzeyde anlamlı ilişkiler olduğu bulunmuştur. Son olarak, öğrencilerin yalnızlık ve sosyal destek düzeylerinin cinsiyetlerine, sınıf düzeylerine, akademik başarılarına, kardeş sayısına, ebeveynlerin çalışma durumuna, eğitim ve sosyo-ekonomik düzeylerine, anne-baba birliktelik durumuna, aile bireyleri tarafından okulda ziyaret edilme sıklığına, okul personeli ile sorunlarını paylaşabilecekleri birinin varlığına, Rehberlik Servisi'nden yardım alma durumlarına ve yardım alma sıklığına göre anlamlı olarak farklılaştığı bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen bulgular literatür ışığında tartışılmış ve ileride yapılacak çalışmalar ve rehberlik hizmetlerine yönelik önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Sözcükler : Yalnızlık, sosyal destek, lise, öğrenci, yurt This is a descriptive type of research that examines the relationship between various variables, loneliness and social support levels of high school students living in dormitories and those living with their families. This is a comparative type of correlational survey. The population of this research consists of the high schools that have dormitories in the metropolitan area of Izmir. The sample of research is composed of 670 students randomly selected from the population attending school in the the academic year of 2008-2009. The dependent variable of this research is the level of loneliness and social support. The independent variables of the research are gender, grade, academic achievement, the education level, and economic level of parents, whether the parents are separated or not, the frequencies of parents' school visitations, existence of school staff with whom students can share their problems, and the frequencies of their getting help from the guidance office. In this study "U.C.L.A. Loneliness Scale", developed by Russell, Peplau and Ferguson, "Social Provision Scale", developed by Russell and his friends, and to collect information about the psychosocial variables, "Personal Information Form", developed by the researcher were used. Frequency analysis was made on the answers concerning the independent variables of the research. In addition, the relationship between the independent and the dependent variables were also examined. In order to determine the levels of the differences between the groups, t-Test and ANOVA were used. When a significant differecence was observed, Tukey Test was employed to determine the source of the difference; and the threshold of significance was .05. The program SPSS 16.00 was used for the analyses in this research. The results of the research have discerned that there are no significant differences between the high school students living in dormitories and those living with their families in terms of loneliness and social support. In addition, there is a high level of negative correlation among the students living in dormitories, those living with their families and all other students in terms of loneliness and social support. It has also been found out that there are significant differences in their loneliness and social support scores in terms of gender, grade, academic achievement, number of siblings, parents' occupations, education levels, socio-economic levels, whether their parents are separated or not, the frequencies of their parents' school visitations, existence of a school staff with whom they can share their problems, whether they get assistance from the guidance office at school, and the frequencies of their getting help from the guidance office. The findings of the research were discussed in the light of the literature and suggestions were made for future research and for guidance services. Key Words: Loneliness, social support, high school, student, dormitory