Türkçe'deki Tanıtsallık Belirten Sıfatların ve Belirteçlerin Yabancı Dil Olarak Türkçe Derslerinde Öğretimi

Abstract

Kip ve kiplik kavramlarından yola çıkan çalışmamız kip-zaman, kip-görünüş ilişkileri ve kiplik ulamları hakkında detaylı bilgiler içermektedir. Alanyazında farklı tanımlanan bilgisel kiplik ve tanıtsallık tartışmalarına yer verilmiştir. Ayrıca tanıtsallığın mantıksal olarak bilgisellikten önce gelmesi ve önermelerin güvenilirlik belirtmelerinde öncelikle kanıtların rol oynadığı gerçeğinden hareketle incelenen sıfatların ve belirteçlerin tanıtsallık bildirdiği varsayılmıştır. Çalışmamızda incelenen sözcüklerin anlamını ve kullanımını bağlam içinde örneklendirmek amacıyla Doküman Analizi yöntemi kullanılmıştır. Bunun için her bir sıfat ve belirteç için beş farklı gazeteden alınan tümcelerle örneklem oluşturulmuştur. Araştırmada 12 belirteç ve 8 sıfat incelenmiştir. Çalışmamızda incelenen sıfatlar ve belirteçlerin Chafe'nin bilgiyi bilme yollarına göre gruplandırılmış ve Lyons'un öznel-nesnel kiplik ayrımına göre hangi grupta olduğunu ortaya çıkarılmıştır. Bu bulgular Yabancı Dil Olarak Türkçe derslerinde konunun daha kapsamlı bir şekilde anlaşılmasına ışık tutmaktadır. Çalışmamızın sonunda bu belirteçlerden ve sıfatlardan bazıları için Yabancı Dil Olarak Türkçe öğretimine ilişkin ders materyali örneklerine yer verilmiştir. Emerging from the concepts of mood and modality, this study includes detailed information about modality-tense and modality-aspect relationships, and modal categories. Discussions on Evidentiality and Epistemic modality described variously in literature take place in our study. Moreover, it is assumed that the adjectives and adverbs analyzed in this study express Evidentiality considering the facts that Evidentiality takes priority over Epistemology logically and evidence plays a primary role in the reliability of propositions. In an effort to explain the meaning and usage of the words analyzed in a context, Document Analysis Method is used. To do so, a sample is generated by gathering sentences for each adverb and adjective from five different newspapers. In the research 12 adverbs and 8 adjectives have been analyzed. In our research, the adjectives and adverbs analyzed are grouped according to Chafe's modes of knowing and it is showed in which group these words take place in Lyons' objective-subjective modality distinction. These findings cast light upon the understanding of the topic comprehensively in teaching Turkish as a foreign/second language. Additionally, course material samples have been prepared with some of these adverbs and adjectives for teaching Turkish as a foreign language which is included at the end of the study.