Antalya'nın kentsel ekolojisi: Boğaçayı havzası örneği

Abstract

Kentsel sahalar, insan topluluklarının yoğun olarak yaşadığı sahalardır. Günümüzde, insanın çevre üzerindeki etkisi kentsel alanlarda üst seviyeye çıkmaktadır. Kent ekosistemi ile doğal ekosistem birbiri ile sürekli etkileşim içerisinde bulunur. Üzerinde önemle durulması gereken konu, doğal ortamın bu ilişkiden nasıl etkilenmekte olduğudur.Bu durumdan yola çıkarak, Antalya kent merkezi ile Boğaçayı havzası arasındaki ekolojik ilişki üzerinde çalışılmıştır. Yapılan çalışma ile "Antalya ve çevresinin kentsel ekolojisi, Boğaçayı havzasının ekolojisi üzerinde olumsuz etkiler ortaya çıkarmış olabilir mi?" sorusuna yanıt aranmaya çalışılmıştır. Bugüne kadar yapılan kentsel ekoloji çalışmalarında coğrafi faktörlerin pek dikkate alınmamış olması, bu çalışmayı diğer çalışmalardan ayıran özellik olmuştur. Kent olarak Antalya, saha olarak da Boğaçay havzasının seçilme nedeni; nüfusun yoğun yaşadığı yerlerden biri olması, gelişime açıklığı ve kolay ulaşılabilir bir konumda bulunmasıdır.Çalışmada, havzanın ekolojik özelliklerini oluşturan doğal ve sosyo¬ekonomik coğrafya özellikleri ayrıntılı şekilde ele alınmıştır. Özellikle çalışma sahasında bulunan Boğaçayı'nda taşkın riskinin bulunması sebebi ile; yağış ve topoğrafık veriler detaylı olarak incelenmiştir.Yapılan çalışma ile, kentsel alan yerleşiminin Boğaçayı havzasında bazı ekolojik sorunlar ortaya çıkardığı görülmüştür. Bunlardan en önemlisi; havzanın doğal ortam özelliklerini yitirmeye başlaması ve kentsel alandaki yanlış arazi kullanımıdır. Yanlış arazi kullanımı sonucu, özellikle aşağı havzada yeşil alanların azaldığı, tarımsal sahalarda yapılaşmanın olduğu tespit edilmiştir. Havzayı oluşturan çayların yatağından yasadışı malzeme alımlarının gerçekleşmesi ile de, derelerinyataklarında bozulmalar meydana geldiği gibi taşkın riskinin ortaya çıktığı görülmüştür.Sonuç olarak, Antalya kenti ile Boğaçayı havzasının ekolojik uyum sürdürebilmesi için, Boğaçayı havzasında yanlış arazi kullanımının önüne geçilmesi önemlidir. Havza ile ilgili bilimsel çalışmaların devamlılığının sağlanması ve saha üzerinde yetki sahibi yerel ve idari yönetimlerin farklı disiplinlerden uzman kişilerin görüşlerine göre karar almasının, havzanın korunmasında önemli olduğu vurgulanmıştır.Çalışma, kentsel ekoloji alanında bir coğrafya araştırması niteliğindedir ve daha sonraki çalışmalara katkı sağlaması temenni edilmektedir. Urban areas are the main agglomeration of human society, so in these areas human impact has been led to the serious problems. in order to indicate the effects of human impact and related problems, this study is carried out. Unfortunately, geographical factors influencing the urban ecology are not taken into consideration.Stusy area which is located in the western part of Antalya is not only for agricultural purpose but also touristic place.Boğa watershed basin covering an area of 866 km is the maın torrential basin and the lawland of the basin doveted to agricultural lands.Novvadays, the lover part of the Boğa basin has been converted into touristic plants and settlement area, on the other hand the sand and gravel deposits of the Boğa basin are used for the construction materials, illegally.in the upper part of the basin, most part of the forest areas have been degraded and destroyed due to overgrazing, excessive utilization of forest and coverting into agricultural lands. These activities have been caused serious land degredation.in order to maintain sustainable development for agricultural and tourism activities, lands in the Boğa watershed area should be used according to land capability classification and should be prevented to obtain construction material in the lavvland and torrential area.This study will be gives new idea and approach for urban ecology research