Sorgulamaya dayalı mesleki gelişim etkinliklerinin ilköğretim Fen ve Teknoloji öğretmenlerinin bilimsel süreç becerilerine, öz-yeterlik ve sorgulamaya dayalı öğretime ilişkin inançlarına etkisi

Abstract

Bilim ve teknoloji alanında meydana gelen değişim ve gelişmelerin etkisiyle güçlü bir gelecek oluşturmak için bireylerin fen ve teknoloji okuryazarı olarak yetiştirilmesinin önemi açıkça ortadadır. Ülkemizde yeniden yapılandırılan fen ve teknoloji öğretim programı bireylerin bilgiyi kendilerinin oluşturmasını esas alan yapılandırmacı öğrenme yaklaşımını benimsemiş ve sorgulamaya dayalı öğretimi öğrencilerin öğrenmesini sağlayan güçlü bir araç olarak önermiştir. Öğretim programının amaçladığı gibi sorgulamaya dayalı öğrenmenin hedeflendiği şekilde kullanılabilmesinde ön koşul öğretmenlerin sorgulamaya dayalı öğretimi derslerinde uygulama konusunda kendilerini yeterli hissetmeleridir. Bu kapsamda çalışmanın amacı; sorgulamaya dayalı mesleki gelişim etkinlikleri ile öğretmenlerin sorgulamaya dayalı öğretim konusunda becerilerinin ve öz-yeterliklerinin gelişmesini ve inançlarını olumlu bir şekilde etkilemeyi sağlamak olarak belirlenmiştir. Çalışmada ayrıca öğretmenlerin sorgulama yöntemine yönelik sahip oldukları inançlarının, öz yeterlik inançlarının ve becerilerinin cinsiyetlerine ve mesleki deneyimlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığı da incelenmiştir. Araştırmanın bağımlı değişkeni öğretmenlerin öz yeterlik inançları, sorgulamaya dayalı öğretime ilişkin inançları ve bilimsel süreç becerileridir. Araştırmanın bağımsız değişkenini ise sorgulamaya dayalı mesleki gelişim etkinlikleri oluşturmaktadır. Bu araştırmada ?tek gruplu ön test-son test modeli? kullanılmıştır. Çalışma grubunu İzmir ilinde çeşitli okullarda görev yapmakta olan 30 ilköğretim fen ve teknoloji öğretmeni oluşturmaktadır. Öğretmenlerin çalışmaya katılımında ulaşılabilirlik ve gönüllülük esas alınmıştır. Etkinlikler, öğretmenlerin sorgulamaya dayalı öğretime ilişkin inançlarını olumlu yönde etkilemeyi ve becerilerini geliştirmeyi amaçlayacak şekilde hazırlanmıştır. Veri toplama aracı olarak ?Sorgulama Tabanlı Fen Öğretimi Öz yeterliği Ölçeği?, ?Sorgulamaya Dayalı Öğretime İlişkin İnanç Ölçeği? ve ?Bilimsel Süreç Becerileri Testi? kullanılmıştır. Ayrıca etkinlikler sonrası dokuz öğretmen ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Çalışmadan elde edilen verilere göre uygulama öncesi ve uygulama sonrası öğretmenlerin bilimsel süreç becerileri testi, sorgulamaya yönelik öz yeterlik inanç ölçeği ve sorgulamaya dayalı öğretime yönelik inanç ölçeğinden aldıkları puanlar arasında anlamlı fark bulunmuştur. Bununla birlikte öğretmenlerin sorgulama yöntemine yönelik öz yeterlik inançlarının onların cinsiyetlerine göre anlamlı farklılık gösterdiği bulunmasına rağmen bilimsel süreç becerileri ve sorgulamaya yönelik inanç ölçeğinden aldıkları puanların cinsiyetlerine göre farklılaşmadığı bulunmuştur. Mesleki kıdemlerine göre ölçekler ve testten aldıkları puanlar incelendiğinde ise puanların istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görülmüştür. Yarı yapılandırılmış görüşme sonuçları da sorgulamaya dayalı mesleki gelişim etkinliklerinin etkililiğini desteklemektedir. Çalışmanın bulgularına dayanarak öğretmenlere sorgulama yöntemi konusunda verilen uygulamalı mesleki gelişim eğitimlerinin sayısının arttırılması, lisans derslerinde öğretmen adaylarının sorgulama yöntemini tanımalarının sağlanması ve öğretim programında sorgulama yöntemine uygun ders planı ve etkinliklere yer verilmesi önerilmektedir. Ayrıca ileride yapılacak çalışmalar için öğretmenlerin uygulamalı mesleki gelişim eğitimi sonucu kazanımları, farklı değişkenler açısından ve sınıf ortamına nasıl yansıdığı ile ilgili olarak araştırılabileceği önerilmektedir. It is obviously important to educate individuals as science and technology literate to create a strong future with the effect of changes and developments occuring in the field of science and technology. In our country Turkey, science and technology curriculum which was restructured in 2004 adopted constructivist learning approach which is based on individuals forming their own knowledge and suggested inquiry based teaching as a powerful tool that allows students to learn. It is pre-requisite for using inquiry based learning as targeted in the curriculum that teachers feel themselves adequate to implement inquiry based teaching.In this context, the aim of the study was determined to provide development of teachers? inquiry based teaching skills and self-efficacy and changes in their beliefs via inquiry based professional development activities. In the study, teachers? beliefs, self efficacy beliefs toward inquiry method and skills were also examined whether there were changes according to their gender and teaching experience. Dependent variables of the study are teachers? self efficacy beliefs, beliefs about inquiry-based teaching method and science process skills. Independent variable of the study is inquiry-based professional development activities. In this study ?one group pre-test post-test model? was used. The study group included 30 elementary science and technology teachers working in the various schools in İzmir. Teachers? participation in the study was based on their volunteerism and accessibility. Activities were designed with the aim of affecting teachers? beliefs in a positive way about inquiry based teaching and developing their skills. ?İnquiry-based Science Teaching Self Efficacy Scale?, ?Beliefs about Inquiry- based Teaching Scale? and ?Science Process Skills Test? were used as data collection tools. Semi-structured interviews were also conducted with nine teachers after the activities. According to data obtained from study, meaningful differences were found between the scores of science process skills test, beliefs about inquiry-based teaching and self efficacy toward inquiry-based teaching scale before and after the implementation. It was also found that teachers? self efficacy beliefs toward inquiry method varied according to their gender although their scores of science process skills test and beliefs about inquiry based teaching scale did not vary. When test and scales scores were examined according to their teaching experience, it was seen that scores were not statistically meaningful. Semi-structured interviews also supported the effectiveness of inquiry-based professional development activities.On the basis of the study, it is suggested that the number of practical professional development training should increase, preservice teachers should be provided to be familiar with inquiry method in undergraduate courses and Science and Technology Curriculum should include inquiry based lesson plans and activities. It is also suggested that teacher gains from practical professional development training can be investigated in terms of different variables and with regard to how they reflects these gains into classrom.