İzmir'de Kurulu Bir Plastik İşletmesinde Karar Vericinin Optimal Hedeflere Odaklanmasında Toplamsal Model Tabanlı Bulanık Hedef Programlama

Abstract

Bilindiği gibi; hedef programlama modeli çok amaçlı programlama modellerinin bir tipi olup doyum öncelikli olmak üzere optimizasyon düşüncesine dayanarak karar vericinin optimal bir sistemi tasarlamasına imkan vermektedir. Bu amaçla; eşanlı doyuran bir çözüm kümesi belirlenir. Bulanık hedef programlama modeli, hedeflerin öncelik yapısına göre farklı iki yapıda incelenir. Sözü edilen iki yapıdan birincisi tercihlerin önem derecesinin sayısal olarak belirlendiği sistem; ikincisi ise tercih önceliğinin sözel bilgi olarak modele katıldığı sistemsel yapıdır. Bulanık hedef programlamada; sözü edilen iki sistemsel yapıya da uyarlanabilen toplamsal model; Tiwari, Dharmar ve Rao tarafından geliştirilmiştir (1987). Hedef programlamanın optimizasyondan daha çok bir doyum düşüncesine dayanması bulanık mantığın bu alan içersinde kullanılmasını çekici kılmıştır. Zaman içersinde bulanık mantık esaslı hedef programlama yaklaşımları geliştirilmiştir ve her biri bir önceki modelin eksikliğini gidermeye yöneliktir. Ancak bu bilgilerin ışığı altında; işlemsel olarak daha etkin çalışmasına imkan veren, öncelikli hedefi en yüksek üyelik derecesine ulaştıran ve tercih öncelikli bulanık hedef programlama modelinin çözümünü sistemsel olarak tek bir yapıda problem haline getiren model; Chen ve Tsai tarafından geliştirilmiştir (2001). Chen ve Tsai tarafından literatürde önerilen toplamsal model; karar vericiye her bulanık hedef için arzu edilen bir başarı derecesini belirlemesine imkan vermektedir. Böylece bu hedeflerin göreceli önemleri açık bir şekilde yansıtmaktadır. Bu çalışmada; literatürde bahsedilen bulanık hedef programlamada kullanılan toplamsal model yoluyla İzmir ‘de kurulu bir plastik işletmesinde, farklı önem ve önceliklere sahip hedeflerin başarılma derecelerini doyuracak çözümlerin bulanık ortamda elde edilerek sonuçların ortaya konulmasıyla; sözü edilen şirketin üretim planlama şefi olan karar vericinin hedefleri ile modelin çıktıları arasındaki ilişki net olarak değerlendirilmiştir. As known; goal programming, which is a type of multi-objective programming that its priority is satisfaction and based on optimization, allows decision maker to design an optimal system. Hence; a solution set provides simultaneous satisfactory is determined. Fuzzy goal programming model is analyzed in two different forms with respect to objective preemptive priority structure. In the first form, an importance level of preferences is specified quantitatively. In the second form, preference priority is added to model as linguistic information. In fuzzy goal programming; additive model which is adapted to mentioned two forms is developed by Tiwari, Dharmar and Rao (1987). Goal programming based on more satisfaction instead of optimization. Thus, using of fuzzy logic in this area is appealing. Goal programming approaches based on fuzzy logic is developed by the time of progress and every approach is aimed at getting better models. A model that allows preemptive priority in fuzzy goal programming in order to reach maximum membership and makes its solution to one structural problem is developed by Chen and Tsai (2001). Additive model which is proposed by Chen and Tsai allows for making desired success of level for every fuzzy goal by a decision maker. Thus, relative importance of these goals is stated clearly. In this paper, additive model used in fuzzy goal programming applied to plastic factory which is established in Izmir. The relationship between goals of production planning chief and model outputs is evaluated and presented.