Ülkemizde Teori Temelli Hemşirelik Araştırmaları: Bir Gözden Geçirme

Abstract

Amaç: Bu gözden geçirme çalışmasında, 2000-2011 yılları arasında ülkemizde yapılmış olan teori temelli hemşirelik araştırmalarınınbelirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: PubMed, Türk Medline, Ulakbim, Ulusal Tez Tarama Merkezi veri tabanları ile ülkemizde düzenliolarak yayınlanan, editörlü ve online olarak ulaşılabilen 10 hemşirelik dergisinin arşivinde yer alan araştırmalar incelemeye alınmıştır.PubMed veri tabanında ‘Nursing, Turkish' anahtar kelimeleri ile Türk Medline, Ulakbim, Ulusal Tez Tarama Merkezi veri tabanlarında‘Hemşirelik' anahtar kelimesi ile tarama yapılmış ve hemşirelik dergilerinin arşivlerinde yer alan araştırmalar incelenmiştir. Araştırmacılartarafından hazırlanan değerlendirme formu doğrultusunda, araştırmalar teori ve model kullanımı açısından değerlendirilmiştir.Bulgular:1853 makale, 1709 yüksek lisans ve 348 doktora tezi olmak üzere toplam 3910 araştırma incelenmiştir. Bu araştırmaların %3.5(n=137)'unda hemşirelik ya da hemşirelik dışı teori kullanıldığı saptanmıştır. Dergilerde yayınlanan araştırmaların %3.9 (n=73)'unda,yüksek lisans tezlerinin %2.1 (n=37)'inde ve doktora tezlerinin %7.7 (n=27)'ünde teori kullanılmıştır. Araştırmalarda, en fazla Orem'inÖzbakım Eksikliği Teorisi ve Pender'in Sağlığı Geliştirme Modeli kullanıldığı belirlenmiştir. Sonuç: Çalışma sonuçlarına göre, ülkemizdekihemşirelik araştırmalarında teori kullanma oranı oldukça düşüktür. Teori temelli araştırma ve uygulamanın başlangıcı, teori temelli eğitimlemümkün olacaktır. Sonuçlar, ülkemizde hemşirelik eğitim programlarının her düzeyinde öğrencilere teoriye dayalı bakış açısınınkazandırılması, bu bakış açısının araştırmalara ve uygulamaya aktarılması yönünde çalışmalar yapılması gerekliliğini ortaya koymaktadır. Background: Theory/model, research and practice the key components of the development of a discipline. Theory/model is a guide forresearcher to determine which questions be asked, which methods should be used to answer these questions and to explain the relationsobserved between conditions. Objectives: In this review it was aimed to determine the theory/model based nursing researches in Turkeybetween the years 2000-2011. Methods: The study was planned as a descriptive. Data source PubMed, Turkish Medline, Ulakbim, NationalThesis Centre data bases and nursing magazines publishing regularly and online in Turkey. Research assessed the use of theory/model withan assessment form prepared by the researhers. Results: In that review where 1853 articles, 1709 master thesis and 348 doctoral thesis areassessed, it is found out that in 3.5% of total 3910 studies include nursing or nonnursing theory/models. The theory is used in 3.9% ofarticles, 2.1% of master thesis and 7.7% of doctoral thesis. Orem's Self Care Deficit Theory and Pender's Health Promotion Model are themost popular nursing theories. Conclusion: According to analysis results the theory/model using rate is fairly low in Turkey. The beginningof theory based research and application base on theory/model based education. It is necessary that students in Turkey should be obtainedtheorical point of view at every level of nursing education programme and that point of view shoul be applied to resarches.