Sigara İçen Bireylerde Sigara Bırakmaya Hazıroluşluk Durumu İle İlişkili Faktörler

Abstract

Giriş: Sigara içme alışkanlığı önemli bir halk sağlığı sorunudur. Sigara içenlerde bırakma davranışının geliştirilmesinde başlangıçadımlardan biri bireyin sigara bırakmaya hazır oluşluk durumunun belirlenmesidir. Amaç: Bu araştırmanın amacı, sigara içen bireylerinsigara bırakmaya hazır oluşluk durumunu ve ilişkili faktörleri incelemektir. Yöntem: Tanımlayıcı-ilişki arayıcı araştırmanın örnekleminisağlık ocağından hizmet alan ve sigara içen 18 yaş üstü 400 birey oluşturmuştur. Veriler Anket Formu, Fagerström Nikotin BağımlılıkÖlçeği ve Karar Verme Dengesi Ölçeği ile toplanmıştır. Sigara bırakmada hazır oluşluk durumu, bireyi davranış değişim aşamasına göredeğerlendiren standardize bir soru ile ölçülmüştür. Veriler ki-kare, Kruskal-Wallis, korelasyon ve lojistik regresyon analizi iledeğerlendirilmiştir. Bulgular: Davranış değişim aşamasına göre katılımcıların %53.8'i düşünmeme, %24'ü düşünme, %22.2'si sigarabırakmada hazır oluşluk aşamasındadır. Sigara bırakmada hazır oluşluk durumu ile çalışma durumu, gelir ve sağlık algısı, günlük tüketilensigara sayısı, sigara bırakma deneme sayısı, nikotin bağımlılık düzeyi ve sigara içmenin olumlu/olumsuz yönlerini algılama durumu arasındaanlamlı fark bulunmuştur (p<0.05). "Çalışmama, hasta olma, ikiden çok sigara bırakmayı deneme ve nikotin bağımlısı olmama durumu"sigara bırakmada hazır oluşluğu olumlu yönde etkileyen değişkenler olarak belirlenmiştir. Sonuç: Toplumda sigara içen bireylerde sigarabırakmaya hazır oluşluk oranı oldukça düşük bulunmuştur. Herhangi bir işte çalışmayan, hastalık döneminde olan, ikiden fazla sigarabırakma girişiminde bulunmuş ve henüz nikotin bağımlılığı gelişmemiş sigara içicilerinin sigara bırakmaya ilişkin hazır oluşluğu dahayüksektir. Hazır oluşluğu yüksek bireylere sigara bırakma programları planlanabilir ve uygulanabilir. Background: Smoking habit is a vital public health problem. One of the basic steps of developing a behaviour of quitting smoking is toidentify the individual's readiness process. Objective: The purpose of this study was to identify current smokers' readiness to quit smokingand related factors. Methods: The sample of this descriptive-correlational study was consisted of 400 individuals who are above 18 yearsold and use health services in primary health centers. Data were collected with a survey that conducted by researchers, Fagerström ToleranceScale and The Smoking Decisional Balance Scale. Readiness process in quitting smoking has been evaluated by a standard question whichhas assessed the individual through behaviour change process. Data were analyzed through "chi squared", "Kruskal-Wallis", "correlation"and "logistic regression statistical tests Results: According to the behavioral stage of change, 53.8% of the participants were at the stage ofprecontemplation, 24 % were contemplation, and 22.2% were in the preparation phase of quitting smoking. There have been significantdifferences (p<0.05) between perception of advantages and disadvantages of smoking and readiness process of quitting smoking, process ofhaving a job, income and health perception, daily cigarette consumption , numbers of trials of quitting smoking, nicotine addiction level.Non-employment, being ill, having tried to quit smoking more than twice, and not being nicotine addicted were determined as the criticalfactors/variables, positively effect the readiness to quit smoking. Conclusion: Rate of readiness to quit smoking was found rather lowamong smokers. Rate of readiness to quit smoking is higher for smokers who are unemployed, who are suffering from illness, who attempedto quit smoking more than twice and who are not addictive to nicotine. Smoking cessation programs can be planned and applied toindividuals whose rate of readiness is higher.