Hulûl İnancını Kur'an'la İrtibatlandırma Çabaları Bağlamında İki Vakanın Tahlili

Abstract

Bu makalede konu itibariyle aynı ancak meydana geliş zamanları itibariyle farklı olan iki mesele ele alınmaktadır. Bunlardan birincisi Ebu Hanife tarafından yapılan bir Kur'an tarifiyle ilgilidir. Bu tarifte Kur'an'ın hiçbir şeye hulûl (incarnation) etmediğine dair bir ifade geçmektedir. Bu bakımdan tarif, daha İslam'ın ilk asırlarında Müslüman alimlerin hulûl düşüncesine karşı takındıkları tavrı göstermesi açısından önem arz etmektedir. İkinci mesele ise yine Kur'an-ı Kerim'in hulûlü konusuyla ilgili olup, Cahız'a izafe edilen garip bir görüşün analizidir. Buna göre Cahız, “Kur'an bazen insan bazen hayvan suretine giren bir varlıktır” demiştir. İlk hamlede başarısız kalan hulûl inancını Kur'an'la ilişkilendirme teşebbüslerinin bu safhada sanki başarılı olduğunu göstermesi açısından bu olayında önemli olduğunu düşünüyoruz. Bu iki olgunun birlikte ele alınmasının ilim camiasına hadiselerin değerlendirilmesinde farklı bir görüş açısı kazandıracağını ümit ediyoruz.