Abstract:
Bu çalışmada doğrudan makaslama dayanımı testinin temel prensipleri incelenmiş ve değişik kaya birimlerinin makaslama dayanımları belirlenmiştir. Çalışma kapsamında beyaz kalker, sarı kalker ve traverten olmak üzere üç ayrı kaya birimi üzerinde çalışılmıştır. Deneylerde 29 numune, Uluslararası Kaya Mekaniği Derneği tarafından önerilen yöntemler kullanılarak normal, kurutulmuş ve suya doyurulmuş olmak üzere üç ayrı koşul altında teste tabi tutulmuştur (ISRM, 1981). Takiben, kaya birimlerinin normal yer değiştirme-normal gerilme, makaslama yer değiştirmesi-makaslama gerilmesi ve normal gerilme-makaslama dayanımı ilişkileri elde edilmiştir. Her kaya biriminin bu koşullar altında tepe ve kalıcı makaslama dayanımları, görünür kohezyon (c), görünür sürtünme açısı (Fb) ve kalıcı sürtünme açısı (Fr) değerleri bulunmuş ve sonuçlar yorumlanmıştır. Ayrıca kaya kütle parametrelerine bağlı Hoek-Brown ve Barton, Görgül yenilme kriterleri göz önüne alınarak mühendislik analizleri yapılmıştır (Hoek vd, 1995; Barton, 1993). In this study, firstly the basic principles of the direct shear test have been evaluated and then the direct shear strength of different rock units were determined. The study covered white limestone, yellow limestone and travertine units. Shear tests were performed under the suggested conditions of the International Society for Rock Mechanics on 29 normal, heated and wetted samples (ISRM, 1981). Then, normal displacement vs. normal stress, shear displacement vs. shear stress and normal stress vs. shear strength relations have been obtained. Then, physical properties like peak and residual shear strengths, apparent cohesion (c), apparent friction angle (Fb ) and residual friction angle (Fr ) have been determined and interpreted. In addition, the engineering design analyses have been performed considering the Hoek- Brown and Barton's failure criteria which are based on rock mass parameters (Hoek vd, 1995; Barton, 1993).
