Kemik iliğinde fibrozis ve anjiyogenezisin engraftman üzerine etkisi

Abstract

AMAÇ VE HİPOTEZ: Bu çalışmada hematolojik malignitelerde kemik iliğindeki fibrozis ve anjiyogenezisin engraftman sürecisine etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. YÖNTEM: Çalışmaya, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi (DEÜTF) hematoloji bilim dalında 2003-2008 yıllarında otolog (n=37) ve allogeneik (n=3) periferik kök hücre nakli yapılan multipl myelom (n=26), amiloidoz (n=1), plazmasitom(n=1), hodgkin (n=6)-hodgkin dışı (n=6) lenfoma tanılı 40 hasta (yaş ortalaması 48,50±14,31 yıl, 23 erkek, 17 kadın) alınmıştır. Hastaların transplantasyondan önceki son kemik iliklerinde myelofibrozis derecesi 0-3 arasında skorlandı, anjiyogenezis için birim tümör dokuya düşen damar yoğunluğu (VSD) ve birim alana düşen mikrodamar sayısı (NVES) olarak hesaplandı. CD 34+ hücre miktarı, fibrozis ve anjiyogenezis için oluşturulan alt grupların nötrofil ve trombosit engraftman süreleri açısından varyans analizleri, korelasyon analizleri ve fibrozis ve anjiyogenezisin sağ kalım analizleri değerlendirildi. BULGULAR: Çalışmaya alınan hastaların hepsinde nötrofil engraftmanının olduğu, trombosit engraftmanının ise 37 hastada olduğu saptandı. Reinfüze edilen ürünün CD 34+ hücre düzeyine göre yapılan alt grup analizindeæ grup 1 (2,5-5x 106/kg) ve grup 3 (>10x106 /kg ) arasında nötrofil ve trombosit engraftman günleri açısından anlamlı farklılık saptandı ( sırasıyla p=0,02 ve 0,03). Korelasyon analizinde de nötrofil ve trombosit engraftman günleri ile CD 34+ hücre düzeyi arasında negatif korelasyon bulundu. Hastaların 20'sinde (%50) fibrozisin olmadığı, 14 (%35) hastada derece 1, 6 (%15) hastada derece 2 fibrozis olduğu saptandı. Fibrozis ile nötrofil, trombosit ve eritrosit engraftman süreleri arasında korelasyon saptanmadı (sırasıyla rs=0,09 p=0,57, rs=0,22 p=0,18, rs=0,25 p=0,14). Alt grup analizinde ise derece 0 (n=20) ve derece 2 (n=6) fibrozisi olan grupların trombosit engraftman günleri açısından varyans analizinde p=0,059 saptandı. Anjiyogenezis için stereolojik yöntemle hesaplanan VSD ve NVES ile yapılan değerlendirmede oluşturulan alt gruplarda nötrofil ve trombosit engraftmanı açısından varyans analizlerinde anlamlı farlılık, korelasyon analizlerinde de anlamlı korelasyon yoktu. Ancak fibrozis ile VSD ve NVES arasında pozitif korelasyon gözlendi. Sağ kalım analizlerinde fibrozis ve anjiyogenezisin alt grupları arasında sağ kalım üzerine anlamlı fark gözlenmedi. SONUÇ: Fibrozisin nötrofil engraftmanı üzerine negatif etkisi yoktur. Bunun fibrozis artışına eşlik eden artmış anjiyogenezis ile ilişkili olabileceği düşünülmüştür. İleri derece fibrozisi olan olgularda trombosit engraftman süresinde uzama görülebilir. Bu grup hastalara verilecek CD 34+ hücre miktarı eşik değeri daha yüksek tululmalıdır. ANAHTAR KELİMELER: Engraftman, fibrozis, anjiyogenezis OBJECTIVE AND HYPOTHESIS: The aim of this study was to investigate the effect of bone marrow fibrosis and angiogenesis on engraftment process in the hematlogical malignancies. METHODS: Fourty patients (median age 48,50±14,31 years, 23 male, 17 female) who had been transplanted with autologous and allogeneic peripheral stem cell between the years 2003-2008 in the hematology department of Dokuz Eylul University Medical School were enrolled into the study. The diagnoses of patients were multiple myeloma (n=26), amiloidosis (n=1), plasmocytoma (n=1), hodgkin's lymphoma (n=6) and non-hodgkin's lypmhoma (n=6). Bone marrow myelofibrosis was graded as score 0-3, angiogenesis was quantified by stereological method and calculated as an equivalent to the vascular surface area (VSD) per unit tumor volume (in cubic millimeters) and number of vessels per unit of stroma (NVES) at the recent bone marrow before transplantation. Subgroups of CD 34+ cell amount, fibrosis, and angiogenesis are examined with varience and correlation analysis in terms of effecting neutrophil and platelet engraftment days. Also fibrosis and angiogenesis examined in terms of survival analysis. RESULTS: We established among patients who were enrolled to this study that all of the patients had neutrophil engraftment while 37 patients had platelet engraftment. According to subgroup of reinfused graft CD 34+ cell analysis we established statistically significant differences between grup 1 (2,5-5x 106/kg) and grup 3 (>10x106/kg) in terms of neutrophil and platelet engraftment days. Between the CD 34+ cell amount and neutrophil and platelet engraftment days were found negative correlation. Twenty patients (%50) had grade 0, 14(%35) patiens had grade 1 and 6 patiens had grade 2 fibrosis in their bone marrow. We didn't find any correlation with fibrosis between neutrophil and platelet engraftment days ( rs=0,09 p=0,57, rs=0,22 p=0,18, rs=0,25 p=0,14 respectively). The p value of platelet engraftment day was 0,059 ( Man Whitney U) in the subgrup analysis of patiens with grade 0 (n=20) and grade 2 ( n=6) fibrosis. There was no correlation with VSD and NVES between neutrophil and platelet engraftment days, also no statistically significant differences of subgroup of VSD and NVES in terms of engraftment days. But as interisting we saw that a positive correlation between fibrosis and angiogenesis. We didn't statistically significant differences in the survival analysis of fibrosis and angiognesis subgroups. CONCLUSİON: There is no negative influence of fibrosis on the neutrophil engraftment. The delays of platelet engraftment may be seen in the patients who has advenced fibrosis. So we suggest that the CD 34+ cells cut off amount should be higher in this group patients. KEY WORDS: Engraftment, fibrosis, angiogenesis