Valproik asid tedavisi alan idiopatik epilepsili hastalarda serum lipid düzeyi ve karotid arter intima media kalınlığının kontrollü olarak değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Valproik asit tedavisi alan idiopatik epilepsili hastalarda ateroskleroza yatkınlığın, serum kolesterol düzeylerinin ve aterosklerozun öncü lezyonu olan subintimal yağ birikiminin indirekt göstergesi olarak kabul edilen karotid arter intima media kalınlığının ölçülmesi ile değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araç ve gereçler: Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Nöroloji Bilim Dalı'nda idiopatik epilepsi tanısı ile takip edilen ve en az bir yıldır valproik asit tedavisi almakta olan 7-18 yaş arasındaki 44 epilepsi hastası ile yaş ve cinsiyet bakımından bu hastalara benzer 40 sağlıklı çocuk çalışmaya alınmıştır. Tüm hastalardan trigliserid, total kolesterol, yüksek dansiteli lipoprotein (HDL), düşük dansiteli lipoprotein ( LDL) ölçümleri yapılmıştır. İntima media kalınlık ölçümleri tüm hastalarda benzer pozisyonda sol ana karotid arter bulbusunun 2 cm proksimalinden yapılmıştır. Hipertansiyonu olanlar, sigara kullananlar, diabeti olanlar, familyal hiperkolesterolemi saptananlar, ailede erken aterosklerozu olanlar, epilepsi dışında kronik hastalığı olanlar veya relatif ağırlığı %120'nin üstünde saptananlar (obezler) çalışmaya alınmadı. Bulgular: Çalışma grubundaki hastaların 39'u (%88) jeneralize epilepsi, 5'i (%12) fokal epilepsi tanısıyla izlenmekte olan hastalardır. Çalışmaya 44'ü epilepsili, 40'ı sağlıklı olmak üzere toplam 84 çocuk alınmıştır. Valproik asit alan hasta grubunun 26'sı erkek (%59), 18'i kız (%41), kontrol grubunun 21'i erkek (%52.5), 19'u kız (%37.5) idi. Hasta grubunun yaş ortalaması 11.1±3.2 yıl, kontrol grubunun yaş ortalaması 11.6±3.1 yıl idi. Çalışmaya alınan epilepsili hastalar ile sağlıklı kontrol grubunun yaş ortalaması ve cinsiyet dağılımı arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır (P>0.05). Hasta ve kontrol grubunda serum kolesterol değerleri ve boya göre ağırlık yüzdeleri açısından istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır (P>0.05). Hastaların valproik asid kullanma süreleri 12-24 ay ve 24 ay üzeri olmak üzere iki gruba ayrıldığında, iki grup arasında intima media kalınlık ölçümleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır (P=0.611). Sağlıklı kontrol grubu ile valproik asit kullanan epilepsili hasta grubu arasında intima media kalınlık ölçümleri karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmıştır (P=0.001). Sonuçlar: Sonuçta, valproik asit tedavisi alan hastalarımızda serum kolesterol değerlerinde önemli değişiklikler olmamasına rağmen, karotid arter intima media kalınlığında anlamlı artış görülmüştür. Ateroskleroz çocukluk çağında başlayan ve ilerleyen yaşlarda klinik bulguları ortaya çıkan bir hastalık olduğundan, valproik asid kullanan epileptik çocuklarda periyodik olarak ultrasonografi ile karotid arter intima media kalınlığı ölçümünün gerekliliği yönünden geniş çaplı benzer çalışmaların yapılması yararlı olacaktır. Anahtar kelimeler: Valproik asid, idiopatik epilepsi, ateroskleroz, intima media Objective: It is aimed to evaluate the tendency for atherosclerosis in idiopathic epileptic children treated with valproic acid by measuring the serum cholesterol levels and carotid artery intima media thickness which is thougt to be the indirect marker of subintimal lipid deposition. Methods: 44 idiopathic epileptic patients aged between 7 to 18 years, being followed in Pediatric Neurology Department of Dokuz Eylül University School of Medicine, who are treated with valproic acid at least for one year and 40 healthy children with similar characteristics as age and sex were included for the study. Serum concentrations of triglyceride, total cholesterol, high density lipoprotein (HDL), low density lipoprotein (LDL) were measured in all patients. Intima media thickness measurements were performed in similar position from two cm. proximal of left main carotid artery bulbus in all patients. Patients with hypertension, history of smoking, diabetes mellitus, familial hypercholesterolemia, family history of early atherosclerosis, chronic illness aside from epilepsy, relative weigth>120% (obese) were not included for the study. Results: Among the epileptic patients of the study group, 39 (88%) had generalized epilepsy and 5 (12%) had focal epilepsy. Among the patient group treated with valproic acid, there were 26 (59%) male and 18 (41%) female patients and the control group consisted of 21 (52.5%) male and 19 (47.5%) female patients. The mean age of the patient group was 11.1±3.2 years and it was 11.6±3.1 years for the control group. No statistically significant difference was detected between the epileptic children of the study and the healthy control group in respect to age and sex distrubution (P>0.05). There was no statistically significant difference between the patient and control group in respect to serum cholesterol levels and weight for height percentages (P>0.05). The patients were divided into two groups in respect to their therapy duration with valproic acid as 12-24 months and more than 24 months. There was no statistically significant difference between the measurements of intima media thickness between these groups (P=0.611). The intima media thickness measurements of the healthy control group and valproic acid treated epileptic patients group were compared and there was statistically significant difference between the groups (P=0.001). Conclusion: A significant increase in carotid artery intima media thickness was shown in patients treated with valproic acid even there is no considerable change in serum cholesterol levels. Since atherosclerosis starts in childhood and its clinical signs appear in advancing ages, similar and larger studies for the necessity of periodic ultrasonographic measurement of carotid artery intima media thickness in idiopathic epileptic patients treated with valproic acid will be beneficial. Key words: Valproic acid, idiopathic epilepsy, atherosclerosis, intima media thickness