Parasagital venöz anatominin cerrahi açıdan değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Parasagittal meningiomalar(6), duramater kökenli tümörler(7), parietal yerleşimli glial tümörler(8),arteriovenöz malformasyonlar(9), gelişimsel venöz anomaliler(9), intrakranyal osteomalar(10) ,kemiğe invaze olmuş kavernom(11) ya da melanomlar, interhemisferik yaklaşım gerektiren pineal bölge tümörleri, lateral ventrikül tümörleri, falks yerleşimli menengiomlar, bikoronal kraniotomi ile boşaltılması gereken tüm patolojik lezyonlara yapılacak cerrahi girişimlerde(12,13) sinus sagittalis superior ve buraya drene olan venlerin anatomik yerleşimlerini tanımlamak, dural venöz yapışıklıkları belirlemek ve bu yapışıklıkların koronal sütür ve superior sagital sütür, lambdoid sütür gibi landmarklara uzaklıkarını tanımlamak kanama kontrolü, venöz enfarkt v.b. komplikasyonların azaltılması ile, cerrahi başarı açısından önem taşır. Bu nedenlerle, bu çalışmada sinus sagittalis superior ve sinusa drene olan venler ile dural venöz yapışıklıklar morfometrik olarak değerlendirilmiştir. Gereç-Yöntem: Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Laboratuarında bulunan 6 erişkin erkek kadavrası üzerinde çalışıldı. Kadavralar, C5 vertebra düzeyinde dekapite edilerek arteria carotis communis, arteria vertebralis ve vena jugularis interna'lar sağ ve sol tarafta kanule edilerek, sütürle tespit edildi. Damarların yıkanarak temizlenmesi sonrasında arterler kırmızı renkli ve venler mavi renkli silikonla dolduruldu. Burun kökünden foramen magnuma kadar sutura sagitalis orta hatta olacak şekilde sağ ve soldan 5'er cm laterale kadar burrholeler açılarak gigli teli yardımı ile kraniotomi ile kemik kaldırıldı. Zeiss Disseksiyon mikroskobu altında disseksiyon yapıldı. Sinus sagittalis superiorün koronal sütür önündeki, koronal sütür lambdoid sütür ve lambdoid sütürden sonraki boyutları, açılan venlerin çap ve sayıları, lakünlerin genişlik ve uzunlukları 0.1mm'ye duyarlı kumpas ile ölçülerek değerlendirildi. Bulgular: Sinus sagittalis superior çapı, sutura koronalis'te 14. 4± 5.4 mm, sutura lambdoidea'da 13. 1± 1.6 mm ve konfluens sinium'a dökülmeden önce 12. 2± 2. 3 mm bulundu. Sinus sagittalis superior'a açılan venler, cerrahi girişim sırasında referans olması açısından sutura koronalis ve sutura lambdoidea'ya göre bölümlendirildi. Sutura koronalis'in anteriorunda açılan ven sayısı ortalama 2. 9± 1. 5 (R 3. 3± 2. 1, L 2. 5± 0. 6), sutura koronalis-sutura lambdoidea arasında 5. 8± 1. 4 (R 6. 3± 1. 2, L 5. 2± 1. 5), sutura lambdoidea-konfluens sinium arasında 0. 3± 0. 5 (R 0. 2± 0.4, L 0. 5± 0. 6) adet bulundu. Sutura koronalis'in anteriorunda açılan venlerin ortalama çapı 2. 4± 1. 0 (R 2. 5± 1. 0 mm, L 2. 4± 1. 0) p değeri 0.759(p>0.05), sutura koronalis -sutura lambdoidea arasında 2. 8± 1. 0 mm ( R 3. 0± 1. 2mm, L 3. 0± 1. 2 mm) p değeri 0.906(p>0.05), sutura lambdoidea-konfluens sinium arasında 2. 2± 0. 5 (R 1. 7, L 2.3± 0. 5 mm) p değeri 0.374 (p>0.05)bulundu. Hemisferik değerlendirmede ise sağ taraftan sutura sagitalis superiora dökülen ven sayısı minimum 8, maksimum 15, ortalama 10.7±2.1 olarak ölçüldü. Hemisferik değerlendirmede sol taraftan sinus sagitalis superiora dökülen ven sayısı minimum 7, maksimum 10, ortalama 8.7±1.2 olarak ölçüldü. Hemisferik genel değerlendirmede sinus sagitalis superiora dökülen ven sayısı minimum 7, maksimum 15, ortalama 9.7±2.3 olarak ölçüldü. Sağ ve sol taraftan sinus sagitalis superiora dökülen ven sayılarında p değeri p=0.140 ( p>0.05) olmak üzere istatistiksel anlamlı fark olmadığı gözlendi. Koronal sütür anteriorunda en yakın venin ortalama uzaklığı 11. 3± 9. 1 mm ( R 13. 8± 6. 5 mm, L 8. 7 ± 11. 1 mm) p değeri 0.357 (p>0.05), koronal sütür posteriorundaki ilk venin koronal sütüre ortalama uzaklığı 19. 4± 14. 6 mm (R 12. 9 ± 10. 4 mm, L 26. 0 ± 16. 0 mm) p değeri 0.124 (p>0.05) olarak bulundu. Verteks - sutura lambdoide arasında sinus sagittalis'e dökülen venlerden sutura lambdoidea'ya en yakın venin sutura lambdoidea'ya uzaklığı 16. 8 ± 7. 9 mm ( R 16. 5 ± 5. 5 mm, L 17. 0 ± 10. 2 mm) p değeri 0.926(p>0.05), sutura lambdoidea-konfluence sinium arasında sinus sagittalis'e dökülen venlerden sutura lambdoidea'ya en yakın venin sutura lambdoidea'ya uzaklığı 21. 9 ± 10. 3 mm ( R 23. 3 mm, L 21. 4 ± 12.6 mm) p değeri 0.906(p>0.05) olarak bulundu. Lakün uzunluğu, 97. 9 ±12. 8 mm, lakünün anteriorda genişliği 16. 3 ± 2. 5 mm, ortada 20. 9 ± 11.3 mm ve posteriorda 17. 4 ± 2.6 mm bulundu. Sonuç: Parasagital bölge hem genel anatomik bilgi açısından hem de superior sagital sinusu ve ona dökülen önemli kortikal venleri içermesi sebebi ile nöroşirürjyenler için bilinmesinde fayda olan bir bölgedir. Bu çalışmamızla superior sagital sinus ve ona drene olan venlerle laküner morfolojinin morfometrik değerlendirmelerle daha net ortaya konmasını amaçladık. Supratentoriyal menejionların 1/3'ünün parasagital yerleşimli olması ve bu menejiomların %50'den fazlasının SSS invazyonu ve/veya basısı göstermesi sebebi ile parasagittal venöz anatominin cerrahi açıdan değerlendirilmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmada supratentoryal yaklaşımlarda her zaman karşımıza çıkan parasagital venler ve SSS cerrahi bakış açısıyla incelenmişÃ¦ süperior sagital sinuse 5 cmlik parasagital alandan drene olan venler morfometrik olarak değerlendirilmiş ve kraniumla ve sütüral landmarklarla ilişkileri saptanmaya çalışılmıştır. For surgical resections of parasagittal menengiomas,duramater based tumours,parietal located glial tumours,AVM's,venous anomalies,cavernomas or melanomas, pinael region tumours which needs interhemispheric approach, lateral ventricle tumours,falx located menengiomas and to all pathological lesions that must be resected via bicoronal craniotomy superior sagittal sinus anatomy and the veins that drain into SSS are very important. We aimed to define the anatomy of SSS, cortical veins, dural venous meningeal sinuses by using coronal and sagittal and lambdoid sutura as a landmark.