Koroner arter hastalığı risk faktörlerinin önem sıralamasında cinsiyete göre farklılıklar<br>

Abstract

Amaç: Koroner anjiyografi ile koroner arter hastalığı (KAH) tanısı kesinleşmiş olgularda koroner risk faktörlerinin dağılımının araştırılması ve cinsiyet farkına göre önem sırasının belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırmaæ KAH tanısı ya da şüphesi ile 2009 Şubat-Mayıs ayları arasında DEÜTFH'nde koroner anjiyografisi yapılıp KAH olduğu saptanan 444 hasta (326 erkek, 118 kadın) ile yapılmıştır. KAH'nın oluşumunda birçok risk faktörü vardıræ ancak çalışmada cinsiyet, yaş, sigara, diyabet, hiperlipidemi, hipertansiyon, obezite, aile öyküsü, sosyoekonomik durum, depresyon, anksiyete ve fiziksel inaktivite sorgulanmıştır. Uygulanan anket, Sürekli Kaygı Ölçeği, K.U.N.G. (M.I.N.I.) ölçeği (Kısa-Uluslararası Nöropsikiyatrik Görüşme, Klinisyen Değerlendirmesi (uyarlama 5.0)), Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi (kısa form) ile hastaların risk durumları değerlendirilmiştir. Veriler SPSS 15.0 paket programı kullanılarak değerlendirilmiştir. İstatistik analiz olarakæ tanımlayıcı analizler, ki kare testi ve göreli entropi kullanılmıştır. Bulgular: Kanıtlanmış risk faktörlerinin sıralamasında erkekte birinci sırayı yaş (%92,9), ikinci sırayı fiziksel inaktivite (%60,1), üçüncü sırayı hipertansiyon (%58,9) kadında ise birbirine çok yakın olarak sırasıyla hipertansiyon (%87,3), yaş (%85,6) ve fiziksel inaktivite(%84,7) almıştır. KAH açısından birden fazla risk faktörünün bir arada bulunması durumunda kadın hastalarımız dört ve üzeri risk faktörü varlığında erkek hastalarımızın önüne geçmiştir. Ayrıca kanıtlanmış ve olası risk faktörleri bir arada değerlendirildiğinde de iki cinsiyet arasında sıralamanın farklı olduğu görülmüştür. Sonuç: KAH her iki cinsiyet için de risk faktörleri açısından multifaktöriyel bir hastalıktır. Kadın ve erkekteki risk faktörü sıralamaları belli farklılıklar içermektedir. KAH ve buna bağlı ölümlerin engellenmesinde gerek bireysel bakımın gerekse ulusal programların bu farklılıkların gözönüne alınarak yapılması önemli bir katkı sağlayacaktır. Ayrıca kanıtlanmış risk faktörlerinin yanısıra halen kanıtlanmamış ancak olası KAH risk faktörlerinin de kanıtlanır hale getirilmesi için yeni araştırmalar geliştirilmesi önem arzetmektedir. Anahtar kelimeler: Koroner Arter Hastalığı, risk faktörleri, kadın, erkek Objective: The aim of this study is to investigate the distribution of coronary artery disease (CAD) risk factors among the patients and to determine the priority order and examine the difference in both sexes. Method: The study was performed on 444 patients (326 men, 118 women) who were angiographically documented to have CAD at Dokuz Eylul University Faculty of Medicine between February and May, 2009. There are many CAD risk factors. Among them, sex, age, smoking, diabetes, dyslipidemia, hypertension, obesity, family history, social-economic status, depression, anxiety and physical inactivity factors were considered in the study. The risk status of the patients were evaluated by the questionnaire, State-Trait Anxiety Inventory (STAI-2), The Mini International Neuropsychiatric Interview (K.U.N.G. (M.I.N.I.), International Physical Activity Questionnarie-Short (IPAQ-s). The data were evaluated by SPSS 15.0 statistical software package. For statistical analyses, descriptive analysis, chi-square test and relative entropy were used. Results: Among the proven CAD risk factors, for men age is found to be in the first place (92.9 %), followed by physical inactivity (60.1%) and hypertension (58.9%). Whereas for women, the first three were hypertension (87.3%), age (85.6 %), physical inactivity (84.7%). In the case of presence of four or more risk factors, women showed higher tendency of CAD compared to men. When proven and possible CAD risk factors are taken into consideration together, it was found that the ranking differed according to the gender. Conclusion: CAD is a multifactorial disease with respect to risk factors. The risk factor ranking shows significant differences between the sexes. While maintaining the individual care and preparing the national programmes, these differences should be taken into consideration to prevent CAD and CAD dependent mortality. New researches should be performed to prove the possible CAD risk factors. Keywords: coronary artery disease, risk factors, woman, man