Nazofarenks kanseri tedavisinde konvansiyonel, 3 boyutlu konformal ve yoğunluk ayarlı radyoterapi planlamalarında parotis ve submandibuler bezlerin dozlarının karşılaştırılması

Abstract

Amaç: Bu çalışmada nazofarenks kanseri tanısıyla daha önce tedavileri yapılmış hastaların tedavi planlama Bilgisayarlı Tomografi (BT)'lerinden yararlanılarak sanal planlama ile konvansiyonel, üç boyutlu konformal radyoterapi (3BKRT) ve yoğunluk ayarlı radyoterapi (YART) tekniklerinin hedef hacim ve normal doku dozları üzerine etkilerinin karşılaştırılması amaçlandı. Hastalar ve Yöntem: Haziran 2004 ile Aralık 2007 arasında T1-4N0M0 nazofarenks kanseri tanısıyla radikal radyoterapi uygulanmış olan 10 hastanın görüntüleme verilerinden faydalanıldı. Her bir hastaya ICRU 50-62'ye göre GTV, CTV, PTV ve OAR tanımlamaları sonrası konvansiyonel, 3BKRT ve YART planlamaları yapıldı. Konvansiyonel planlamada primer tümör ve üst boyun için eşmerkezli iki yan alan ve alt boyun için ön tek alan, 3BKRT'de eşmerkezli, non-koplanar 5 açı ve YART'ta eşmerkezli, non-koplanar 7 açı ile tedavi planlandı. Konvansiyonel ve 3BKRT'de GTV'e 2 Gy fraksiyon (fr) dozuyla 35 fr'da 70 Gy RT, subklinik hastalık bölgesine (CTV50) 25 fr'da 50 Gy, YART'de ise GTV'e "Simultaneous Integrated Boost" tekniği ile 30 fr'da 66 Gy, CTV50'e 25 fr'da 54 Gy RT planlandı. Tedavi için uygun izodoz seçiminden sonra her hastanın 3 ayrı tedavi planlamasının doz volum histogramları (DVH) değerlendirildi. GTV ve PTV70 doz yüzdelerinin ortalamaları, medulla spinalis ve beyin sapının ortalama dozları, parotis bezleri için V26Gy (26 Gy ve üstü alan hacim yüzdesi) ve submandibuler bezler için D50 (normal dokunun %50 hacminin aldığı doz) değerleri saptandı. Gerek hedef hacimler gerekse normal dokular için tedavi planlama tipleri ikili olarak karşılaştırıldı. Planlamalar arasındaki farkları değerlendirmek için SPSS 11 programında "paired samples t test" kullanıldı. Bulgular: GTV ve PTV70 için YART ile 3BKRT'den daha yüksek ortalama yüzde dozlar elde edilirken (p=0,003 ve p=0,01), bu iki hedef hacim için konvansiyonel planlama ile 3BKRT ve YART karşılaştırıldığında istatistiksel anlamlı fark bulunmadı. Medulla spinalis ortalama dozları karşılaştırıldığında 3BKRT ve YART ile konvansiyonel planlamaya göre daha düşük dozlar elde edildi (p Sonuç: Boyun tutulumu olmayan nazofarenks kanserli hastalarda 3BKRT ile konvansiyonele, YART ile hem konvansiyonel hem de 3BKRT tekniklerine göre hedef hacimlerde daha yüksek doz yüzdeleri elde edilirken, parotis bezlerinde daha düşük dozlar gözlendi. Submandibuler bezler için 3BKRT ve YART ile konvansiyonel tekniğe üstünlük elde edilmezken YART ile 3BKRT tekniğinden daha üstün olarak submandibuler bezlerin korunabildiği görülmüştür. Aim: The aim was to compare the target volume and normal tissue doses in the conventional, 3DCRT and IMRT techniques using treatment planning Computer Tomography (CT) images of nasopharyngeal cancer patients who were treated previously. Patient and Method: The CT image data of 10 patients who were given radical radiotherapy at Dokuz Eylul University Department of Radiation Oncology between June 2004 and December 2007 were used. The patients had stage T1-4 N0 M0 disease. GTV, CTV, PTV and OAR were defined in each patient according to ICRU 50-62. Conventional, 3DCRT and IMRT treatment planning were performed in each patient. Two isocentric lateral parallel-opposed fields for the primary tumor and upper neck and a single anterior-posterior (AP) field for the lower neck were used for conventional treatment planning. The number of isocentric, non-coplanar fields with different angles was 5 and 7 in 3DCRT and IMRT, respectively. In conventional and 3DCRT a total dose of 70 Gy in 35 fractions (fr) and a total dose of 50 Gy in 25 fr were given to GTV and CTV, respectively with a daily fraction dose of 2 Gy. In IMRT a total doe of 66 Gy was given in 30 fr to GTV with SIB technique, and a total dose of 54 Gy in 25 fr to CTV. The reference isodoses were selected and the dose volume histograms (DVH) of three different treatment plans for each patient were evaluated. For target volume doses the mean of mean percent dose of GTV and PTV 70 were detected. The mean of mean absolute dose of spinal cord and brain stem, the mean V26 Gy values of parotid glands and the mean D50 values of submandibular glands were determined. Analyses were performed for conventional-3DCRT, conventional-IMRT and 3DCRT-IMRT comparisons. Paired samples t-test was performed using SPSS 11 program for evaluating the differences between the treatment planning types. Results: For target volumes (GTV and PTV 70) higher mean percent doses were obtained in IMRT compared to 3DCRT (p=0.003 and p=0.01). However there wasn't any significant difference in the other two paired comparisons. The mean absolute dose of spinal cord was lower in 3DCRT and IMRT compared to conventional (p Conclusion: In nasopharyngeal cancer patients without neck involvement, IMRT provided higher percent doses in the target volumes compared to 3DCRT, and lower V26 Gy percent volumes compared to both conventional and 3DCRT. While no significant difference was observed in all the other paired comparisons for submandibular gland D50 dose, IMRT - 3DCRT comparison revealed the superiority of IMRT.