Karaciğer nakli yapılan hastalarda maliyet ve yatış sürelerini etkileyen faktörlerin araştırılması

Abstract

Karaciğer nakli son dönem karaciğer hastalıklarında sağkalım oranlarına etki eden tek tedavi seçeneğidir. Ancak bu seçeneğin gerçekleştirilebilmesi deneyimli bir ekiple beraber, yeterli mali kaynakların varlığına da bağlıdır. Çalışmalarda karaciğer nakli adaylarına ait yaş, cinsiyet, etiyoloji, MELD skoru, CHILD skoru, UNOS skoru, nakil öncesi DM ve portal ven trombozu ( PVT) varlığı, önceki operasyon öyküsü gibi değişkenlerin maliyetlerle ilişkisine bakılmışken, grefte ait olarak ta donör yaşı, donör cinsiyeti, soğuk iskemi zamanı, canlı ya da kadaverik donasyon, donörde ek hastalıkların varlığı gibi değişkenlerin maliyetlerle ilişkisine bakılmıştır. Bu çalışmada karaciğer naklinin maliyetini ve ilgili değişkenlerle bağlantısı inceledik. Bu çalışmaya toplam 279 hasta alındı. Hastaların bilgileri hastane kayıtlarından retrospektif olarak elde edildi. Hastalara ait maliyetler nakil için hastaneye yatıştan taburcu olana kadar ki dönemi içermekteydi. Merkezimizde yapılan bir karaciğer naklinin maliyeti ortalama olarak 30.823 dolar olarak saptandı. Yıllara göre ortalama maliyetlerin değişkenliği incelendiğinde 2008 yılında ortalama maliyetin diğer tüm yıllardan anlamlı olarak daha fazla olduğu ve bu yıla kadar maliyetlerin giderek artarken bu yıldan sonra düşüşe geçtiği görüldü. Alıcıların MELD skorları ile maliyet ilişkisi incelendiğinde MELD skoru 15'in altında olanlarla 15'in üstünde olanlar arasında anlamlı fark olacak şekilde (p=0.02) MELD skoru 15'in üstünde olanlarda maliyetler daha yüksekti. UNOS grupları arasında anlamlı maliyet farkı yokken CHILD grupları arasında CHILD B olan hastaların ortalama maliyetleri CHILD C olanlara göre anlamlı derecede daha düşüktü (p= 0.01). Etyoloji grupları ile maliyetler arası ilişki incelendiğinde etyoloji grupları arasında anlamlı fark olmamakla beraber en yüksek maliyetlerin HBV ve % 75'inde HBV'nin pozitif olduğu HCC hastalarında olduğu görüldü. Alıcılarda ilgili yaş, cinsiyet ve BMI grupları arasında maliyetler bakımından anlamlı fark saptanmadı. Nakil öncesi alıcıda DM ya da PVT olması ile ya da nakil sonrası antibiyotik kullanılması ile de maliyetler anlamlı olarak değişmemiştir.Yine alıcıda nakil öncesi kreatitin değerleri ile maliyetlerin pozitif yönde ve anlamlı derecede ilişkili olduğu gösterildi (p= 0.01). Aynı anlamlı ilişki donör yaşı ve maliyetler arasında gösterilemezken canlıdan yapılan nakillerin kadaverik nakillere göre anlamlı derecede daha yüksek maliyete sahip olduğu gösterildi (p= 0.01) Liver transplantation is the only treatment modality that affects the survival rates in end stage liver diseases. However improvements on this alternative treatment depend on both an experienced crew and enough financial sources. In studies, the association of liver transplantation candidate factors such asæ age, gender, aetiology, MELD score,CHILD score, UNOS score, the presence of DM or portal vein thrombosis (PVT) before transplantation, previous surgery history as well as the graft factors such asæ donor age, donor gender, the cold ischemia time, living or cadaveric donation, presence of other diseases in donor, with cost are investigated. In this study we investigated the association of these factors with cost of liver transplantation. Totally 279 patients were included in this study.The data of patients were retrospectively obtained from the hospital recordings.The cost for patients included costs of the period from hospitalisation for transplantation till discharge.Thecost of one liver transplantation in our centre was found to be approximately 30.823 dollar in average. In investigation of the change of mean costs according to years,in year 2008 the mean cost was found to be significantly higher than all other years and till this year the costs were established to be progressively increased and after this year started to decrease.In evaluation of association of cost with candidate MELD scoresæ the costs of candidates with MELD score higher than 15 are found to be statistically significantly higher than that of the candidates with MELD core lower than 15 (p=0.02). While there was no significant difference in regards to cost between UNOS groups, in between CHILD groups, the mean cost of the patients in CHILD B group was significantly lower than that of patients in CHILD C group (p= 0.01).In examination of relationship of aetiology with cost, although there was no significant difference between aetiology groups, the highest cost was determined in HBV positive and HBV positive HCC (75% HBV positives) patients. There was no significant difference in regards to the cost between candidate age, gender and BMI groups.Presence of DM or PVT in candidate previous to transplantation or postoperatively antibiotic usage does not change the cost significantly. Preoperative candidate creatine values and cost showed a positive and significant correlation (p 0.01). Similar significant association have not been shown between donor age and cost however transplantations from living donor have been shown to have significantly higher costs when compared with transplantations from cadaveric donors (p= 0.01).