Çocukluk Çağı Akut Lösemilerinde Pulmoner Komplikasyonların Değerlendirilmesi

Abstract

AMAÇ: Çocukluk çağı akut lösemilerinde pulmoner komplikasyonlar sık görülmektedir. Antimikrobiyal ve destek tedavideki tüm gelişmelere rağmen prognoz halen kötüdür. Bu çalışma ile pulmoner komplikasyon gelişen akut lösemili çocuklara ait özellikler belirlenerek, bu bilgiler yardımıyla pulmoner komplikasyonların mortalite ve morbiditesinin azaltılmasına katkıda bulunmak amaçlanmaktadır. HASTALAR VE YÖNTEM: Çalışmaya 1 Kasım 1989 - 1 Ağustos 2005 tarihleri arasında Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Hematoloji Bilim Dalı'nda akut lösemi nedeniyle tedavi gören ve pulmoner komplikasyon gelişen hastalar alındı. Hastaların akut lösemiye ait özellikleri, klinik, laboratuvar ve radyolojik bulguları değerlendirildi. Tanı, tedavi, izlem ve prognoz ile ilgili özellikler araştırıldı. BULGULAR: Çalışmada 24'ü kız, 42'si erkek, yaş ortalaması 7.49 ± 5.2 (1-17 yaş) yıl olan toplam 66 hastada 79 adet pulmoner komplikasyonun geliştiği gözlendi. Pulmoner komplikasyonların %92.4'ü enfeksiyon kökenli idi ve en sık konsolidasyon aşamasında geliştikleri saptandı. Komplikasyonların %31.6'sı nötropenik dönemde ortaya çıkarken, bu hastaların %8.8'inde fizik inceleme bulguları, %13.9'unda da akciğer grafisi bulguları normal olarak bulundu. Hastalarda taşipne, şok bulguları, oksijen ve mekanik ventilasyon gereksinimi, dissemine intravasküler koagülasyon, ek sistem tutulumu, nötropeni, anemi, trombositopeni, antimikrobiyal tedavide değişiklik gereksinimi mortalite ile ilişkili bulundu. Nötropenik dönemdeki pulmoner komplikasyonların daha çok indüksiyon ve konsolidasyon aşamasında ortaya çıktığı, mortalite ile ilişkili faktörlerin bu hastalarda daha sık görüldüğü bulundu. İdame dönemindeki hastalarda kemik iliği baskılanma bulgularının daha az ortaya çıktığı, bu hastaların daha sıklıkla oral antibiyotiklerle, kolaylıkla ve kısa sürede tedavi edilebildiği saptandı. SONUÇ: Pulmoner komplikasyon gelişen akut lösemili çocuklarda tanı yöntemleri ve ampirik tedavi planlanırken öncelikle pulmoner enfeksiyonların göz önüne alınması ve solunum sistemine ait semptomların, fizik inceleme bulgularının, radyolojik bulguların dikkatle irdelenmesi gerekmektedir. Kemoterapinin indüksiyon ve konsolidasyon aşamalarında bulunan ve nötropenik olan hastalarda gelişen pnömonilerde uygulanacak hızlı ve agresif tedavi yaklaşımı mortalitenin azaltılmasına katkı sağlayabilir. Anahtar kelimeler: Pulmoner komplikasyonlar, çocukluk çağı, akut lösemi OBJECTIVES: Pulmonary complications are frequently encountered in childhood acute leukemias. The prognosis remains poor in spite of the recent improvements in antimicrobial and supportive therapies. The purpose of this study was making contribution to reduce the mortality and morbidity owing to the pulmonary complications by identifying the properties of them in childhood acute leukemias. PATIENTS AND METHODS: All patients who had been treated in Dokuz Eylül University Department of Pediatric Hematology and who developed pulmonary complications between November 1989 and Augst 2005 were included in the study. Clinical, laboratory, radiologic features of the patients were evaluated as well as the properties of the acute leukemia. Properties associated with the diagnosis, treatment, clinical course and outcome were investigated. RESULTS: In the study 79 pulmonary complications were observed in 66 patients (42 male, 24 female) with the average age of 7.49 ± 5.2 (1-17). Pulmonary complications developed mostly in the consolidation phase of the therapy and 92.4% of these complications had infectious aetiology. In neutropenic period 31.6% of the pulmonary complications developed. Normal physical examination and radiologic findings were found 7.6% and 13.9% respectively in neutropenic patients. Tachypnea, clinical manifestations of shock, requirement of oxygen and mechanical ventilation, disseminated intravascular coagulation, involvement of other organs or systems, neutropenia, anemia, thrombocytopenia and requirement of modification in antimicrobial drugs were found in association with mortality. Pulmonary complications in neutropenic periods were mostly seen in the induction and consolidation phase of the chemotherapy. Factors associated with high mortality were more frequently determined in this group of patients. Patients who developed pulmonary complications in the maintainance phase had bone marrow supression less frequently. Most of them could be successfully treated with short courses of oral antibiotics. CONCLUSION: In children with acute leukemia and pulmonary complications, pulmonary infections priorly must be taken in consideration at the stage of planning diagnostic processes and treatment. Respiratory symptoms, findings of physical examination and chest radiography must be evaluated carefully. For patients who develop pulmonary infections in the induction and the consolidation phase of the chemotherapy and in the neutropenic period, rapid and agressive treatment modalities are obligatory to reduce the mortality. Key words: Pulmonary complications, childhood, acute leukemia