Çocukluk çağı neropatilerinde mezangial hipersellüleritenin klinik ve laboratuvar bulgulara etkisinin araştırılması

Abstract

Giriş: Mezangial hücreler mezankimden gelişen, fibroblast ve düz kas hücre özelliğini taşıyan hücrelerdir. Bu hücreler, glomerüler hemodinamik faktörlerin modülasyonundan, kapiller yumağa yapısal destekten ve fagositik fonksiyondan sorumludurlar. "Mezangial hipersellürite" bir mezangial alanda üçten fazla mezangial hücre bulunması ile karakterize nonspesifik bir bulgu olup, böbreği etkileyen sistemik hastalıklarda (Henoch-Schönlein purpurası gibi) veya böbreğe özgü glomerülonefritlerde (IgA nefropatisi, IgM nefropatisi gibi) görülebilir. Öte yandan, bilinen glomerülonefrit formlarından hiçbirine sahip olmayan hastalarda karşımıza çıkan mezangial hipersellülerite "mezengial proliferatif glomerülonefrit" olarak tanımlanmaktadır. Amaç: Çocukluk çağındaki farklı nefropatilerde [IgA nefropatileri (izole IgA nefropatisi ve Henoch-Schölein nefriti), IgM nefropatisi ve izole mezangial proliferatif glomerulonefrit] mezangial hipersellüleritenin klinik ve laboratuar parametreler ile ilişkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem: Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Nefroloji Bilim Dalı'nda 1993-2007 yılları arasında yapılan böbrek biyopsilerinin raporları retrospektif olarak değerlendirildi. Bu biyopsilerden histopatolojik tanısı IgA nefropatisi (izole IgA nefropatisi ve Henoch-Schönlein nefriti), IgM nefropatisi ya da izole mezangial proliferatif glomerulonefrit olan hastalar seçildi. Daha sonra her nefropati grubu mezangial sellüleritenin şiddetine göre "hafif" (bir mezangial alanda 4-6 mezangial hücre) ve "şiddetli" (bir mezangial alanda 6'dan fazla mezangial hücre) olarak iki alt gruba ayrıldı. Olguların biyokimyasal verileri (kan üre azotu, serum kreatinin ve albumin düzeyleri, glomerül filtrasyon hızı, proteinüri değerleri, hematüri varlığı) ve histopatolojik bulgular (mezangial sellülerite ve matriks artışının şiddeti, immünglobülin birikim varlığı) kaydedildi. Glomerüloskleroz ve/veya glomerüler nekroz bulguları olan olgular çalışmaya alınmadı. Henoch-Schönlein nefritli olgular, Henoch-Schönlein nefritinin sistemik bir hastalık olması ve biyopsi bulgularında IgA nefropatisi ile benzer bulgular göstermesinden dolayı, sadece izole IgA nefropatisi olan olgular ile karşılaştırıldı. Bulgular: İncelenen toplam 160 böbrek biyopsi raporundan çalışma kriterlerine uyan 75 olgu (15 IgA nefropatisi, 17 IgM nefropatisi, 26 izole mezangial proliferatif glomerulonefriti, 17 Henoch-Schönlein nefriti) çalışmaya alındı. Mezangial hipersellülerite şiddeti bakımından gruplar arasında fark saptanmadı (IgA nefropatisi 10 hafif, 5 şiddetliæ IgM nefropatisi 10 hafif, 7 şiddetliæ izole mezangial proliferatif glomerulonefriti de 22 hafif, 4 şiddetli p=0.159). Gruplar kendi arasında karşılaştırıldığında IgA nefropatili olguların diğer olgulara göre daha sık hematüri (p=0.043), IgM nefropatili olguların ise diğer olgulara göre daha sık nefrotik sendrom ile başvurdukları saptandı (p=0.01). Öte yandan her grup kendi içinde değerlendirildiğinde mezangial sellülerite şiddetleri ile klinik ve laboratuvar bulgular arasında arasında anlamlı bir ilişki saptanmadı. Henoch-Schönlein nefritli olgulara, diğer gruptaki olgulara göre daha erken sürede biyopsi yapıldığı saptandı (p=0.004). Henoch-Schönlein nefriti grubunda izole IgA nefropati grubuna göre şiddetli mezangial hipersellüleriteli olgu sayısının daha fazla (p=0.002) ve bu olguların proteinüri değerlerinin yüksek olduğu saptandı (p=0.013). Ayrıca Henoch-Schönlein nefritli olgular kendi içinde değerlendirildiğinde, mezangial hipersellüleritesi şiddetli olan olgularda, proteinüri değerinin hafif mezangial hipersellüleritesi olanlara göre daha yüksek olduğu belirlendi (p=0.002). Hafif mezangial hipersellüleritesi olan izole IgA nefropatili olgularla, hafif mezangial hipersellüleritesi olan Henoch-Schönlein nefritli olgular arasında klinik ve laboratuvar değerleri açısından fark yoktu. Benzer şekilde her iki grupta ağır mezangial hipersellüleritesi olan olgular arasında da klinik ve laboratuvar değerleri açısından fark bulunmamıştır (p>0.05). Sonuç: Çocuk yaş grubundaki IgA nefropatisi, IgM nefropatisi ve izole mezangial proliferatif glomerulonefritli olgularda mezangial hiperselllürite şiddetinin klinik ve laboratuvar bulguları ile doğrudan ilişkisi olmadığı gözlendi. Ancak Henoch-Schönlein nefriti ile IgA nefropatisi karşılaştırıldığında, Henoch-Schönlein nefritli olgularda şiddetli mezangial hipersellüleriteli olgu sayısının daha fazla olduğu ve bu olgularda proteinüri değerinin daha yüksek olduğu saptanmıştır. Mezangial hipersellülerite derecesi aynı düzeyde olduğunda ise proteinüri, glomeruler filtrasyon hızı ve biyokimyasal değerlerde farklılık saptanmadı. Anahtar kelimeler: Mezangial hipersellülarite, IgA nefropatisi, IgM nefropatisi, İzole mezangial proliferatif glomerülonefrit, Henoch-Schönlein nefriti Introduction: Mesangial cells develop from the mesenchyime and have characteristics of fibroblast and smooth muscle cells. These cells are responsible from modulation of glomerular hemodynamic factors, structural reinforcement, and phagocytosis. "Mesangial hypercellularity", which is a nonspecific sign indicated by presence of more than three mesangial cells in a mesangial area, might be observed in systemic diseases affecting kidneys (e.g. Henoch-Schonlein purpura) and renal glomerulonephritides (e.g. IgA and IgM nephropathies). On the other hand, the mesangial hypercellularity without any accompanying known glomerulonephritidis has been defined as "mesangial proliferative glomerulonephritis" Purpose: The relationship between the mesangial hypercellularity in various childhood nephropathies [IgA nephropathies (isolated IgA nephropathy and Henoch-Schonlein nephritis), IgM nephropathy, and isolated mezangial proliferative glomerulonephritis] and clinical and laboratory parameters is aimed to be assessed. Method: The reports of the renal biopsies, which had been performed in the Department of Pediatric Nephrology, Dokuz Eylul University between 1993 and 2007, were evaluated retrospectively. The patients with the diagnosis of IgA nephropathy (isolated and Henoch-Schonlein nephritis), IgM nephropathies, or isolated mezangial proliferative glomerulonephritis were included. Afterwards, each nephropathy group was divided into two subgroups according to the severity of mesangial hypercellularity as "mild" (4-6 mesangial cells in one mesangial area) and "severe" (more than 6 mesangial cells in one mesangial area). The biochemical data (blood urea nitrogen, creatinine, albumin level, glomerular filtration rate, and proteinuria and presence of hematuria) and histopathologic findings of the patients (mesangial hypercellularity, the severity of increment of the matrix and the aggregation of immunoglobulins) were recorded. Cases with glomerulosclerosis and/or glomerular necrosis findings were excluded. The patients with Henoch-Schonlein nephritis were compared only with those having isolated IgA nephropathy since Henoch-Schonlein nephritis is a systemic disease and share similar biopsy findings with IgA nephropathy. Results: Among the evaluated 160 renal biopsy reports, 75 patients (15 IgA nephropathies, 17 Henoch-Schonlein nephritides, 17 IgM nephropathies and 26 isolated mezangial proliferative glomerulonephritides), who met the inclusion criteria of the study, were enrolled. No difference was detected between the groups regarding the severity of mesangial hypercellularity (IgA nephropathies, 10 mild and 5 severeæ IgM nephropathies, 10 mild and 7 severeæ and isolated mezangial proliferative glomerulonephritis, 22 mild and 4 severeæ p=0.159). When the groups are compared, it was found that the patients with IgA nephropathy had hematuria (p=0.043) and the patients with IgM nephropathies had nephrotic syndrome more frequently than the other patients (p=0.01). On the other hand, when the groups were evaluated within themselves, no significant association was detected between the severity of mesangial hypercellularity and clinical and laboratory parameters It was determined that the renal biopsy was performed earlier in the patients with Henoch-Schonlein nephritis compared to the other cases (p=0.004). Compared to the isolated IgA nephropathy group, it was found that the number of cases with severe mesangial hypercellularity was higher (p=0.002) in Henoch-Schonlein nephritis group and the level of proteinuria was more prominent in those cases (p=0.013). Additionally, when the Henoch-Schonlein nephritis patients were evaluated, the degree of proteinuria was found to be higher in patients with severe mesangial hypercellularity compared to those of showing mild mesangial hypercellularity (p=0.002). There was no difference regarding clinical and laboratory data between the patients with mild mesangial hypercellularity associated with isolated IgA nephropathy and Henoch-Schonlein nephritis. Similarly, no difference was detected regarding clinical and laboratory data between the cases with severe mesangial hypercellularity from these two groups. Conclusion: It was observed that there is no direct relation between the severity of mesangial hypercellularity and clinical and laboratory findings in pediatric cases with IgA nephropathy, IgM nephropathy, or isolated mezangial proliferative glomerulonephritis. However, when Henoch-Schonlein nephritis is compared with IgA nephropathy, it was found that the number of patients with severe mesangial hypercellularity was higher in cases with Henoch-Schonlein nephritis and the level of proteinuria was more prominent in those cases. However, no difference was detected in glomerular filtration rates and biochemical data when the levels of the mesangial hypercellularity were adjusted. Key words: Mesangial hypercellularity, IgA nephropathy, Isolated mesangial proliferative glomerulonephritis, Henoch-Schonlein nephritis