Alkolün beyin yapısı ve bilişsel işlevler üzerine etkileri

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı, alkol alımının kesilmesini takiben ilk hafta içinde, alkol bağımlılarındaki yapısal beyin değişikliklerini ve bilişsel etkilenmeyi sağlıklı gönüllülerin verileriyle karşılaştırarak saptamak ve sekiz haftalık arınıklık sonrası, beyin yapısı ile bilişsel işlevlerdeki bu etkilenmenin nasıl bir değişim gösterdiğini incelemektir. Ayrıca nörobilişsel işlevlerin, hipokampüs ve ventrikül hacimleriyle ilişkisini araştırmak amaçlanmıştır. Yöntem: Sağ elini kullanan, alkol bağımlılığı tanısı alan on sekiz erkek hastaya, çalışma başlangıcı (yoksunluğun ilk haftası) ve ortalama sekiz haftalık arınıklık sonrası nörobilişsel testler uygulandı. Nörobilişsel değerlendirme ile ±3 gün içinde olacak şekilde, hipokampüs ve ventrikül hacimleri başlangıçta ve sekiz haftalık arınıklık dönemi sonrası, manyetik rezonans beyin görüntüleme yöntemi kullanılarak değerlendirildi. Yaş ve eğitim süreleri hastalarla eşleştirilmiş, sağ elini kullanan on sekiz erkek sağlıklı gönüllüye nörobilişsel testler ve manyetik rezonans görüntüleme bir kez uygulandı. Bilişsel işlevlerden yürütücü işlevler, sözel/sözel olmayan bellek, sözel akıcılık, işleyen bellek, dikkat, üst ekstremite motor işlevi, görsel-uzamsal beceriler değerlendirildi. Bulgular: Alkol bağımlılığı tanısı alan hastaların başlangıç değerlendirmesinde hipokampüs hacimleri kontrollerden küçük, ventrikül hacimleri büyük bulundu. Yürütücü işlevler, hemen ve gecikmiş sözel/sözel olmayan bellek, sözel akıcılık, görsel uzamsal beceriler, üst ekstremite motor becerilerinde bozulma saptandı. İzlem değerlendirmesinde alkol bağımlılarının hipokampal hacimlerinde anlamlı artış ve ventrikül hacimlerinde anlamlı küçülme bulundu. Yürütücü işlevler, semantik sözel akıcılık ve üst ekstremite motor işlevleri dışında hastaların diğer tüm bilişsel fonksiyonlarında istatistiksel olarak anlamlı düzelme saptandı. Nörobilişsel işlevler ile hipokampüs veya ventrikül işlevleri arasında herhangi bir ilişki saptanmadı. Sonuç: Bulgular alkol bağımlılığı olan hastalarda, arınıklığın erken evrelerinde, hem beyin yapısında hem de nörobilişsel işlevlerde düzelmeyi göstermektedir. Ancak beynin bazı bölgeleri ve işlevleri arınıklığa karşın iyileşmemektedir. Bu kısmi düzelmenin altında yatan mekanizmaların anlaşılması, alkol bağımlılığında daha etkin tedavi stratejilerinin geliştirilmesi ve beynin rejenerasyon mekanizmalarının anlaşılmasında yardımcı olabilir. Objective: The aim of this study is to investigate changes of neuropsychological functioning, hippocampal and ventricular volume during early abstinence of alcohol in comparison to healthy controls. To investigate the relationship of neuropsychological assessments with hippocampal and ventriculer volumes is also aimed. Method: Eighteen male right-handed alcohol dependent patients were tested at intake (in the first week of detoxification) and after eight weeks of a abstinence. Hippocampal and ventricular volumes were assessed using magnetic resonance imaging at intake and eight weeks after detoxification within ± three days of neuropsychological testing. 18 age and education-wise matched, right-handed male healthy controls were conducted neuropsychological tests and magnetic resonance brain imaging once. For neuropsychological functioning executive functions, verbal/non-verbal memory, verbal fluency, working memory, attention, upper limb motor function and visuo-spatial abilities were assessed. Results: At baseline alcohol dependent patients had smaller hippocampal volumes and larger ventricular volumes than healthy controls. They had also impairments in executive functions, immediate and delayed verbal/non-verbal memory, verbal fluency, visuo-spatial functions, upper limb motor function and attention. At follow up there was a significant increase in hipocampal volumes and decrease in ventricular size in alcohol dependent patients. Except the executive functions, semantic part of verbal fluency and upper limb motor functions there was a significant improvement in all other neuropsychological functions. No relationship were found between neurocogvitive functions and hippocampal or ventricular volumes. Conclusion: The results of this study indicate a substantial improvement both in brain structure and neurocognitive functions in alcohol dependent patients during early weeks of abstinence. But some of the brain functions and regions remain impared despite abstinence. Understanding the mechanisms underlying of this partial recovery may help to create a model of brain regeneration in order to develope new and more effective treatment strategies for alcohol dependence.