Pankreas adenokarsinomunda prognozu belirleyen faktörler

Abstract

Amaç: Pankreas adenokarsinomunun prognozu çok kötüdür. Gelişmiş ülkelerde, kanser ilişkili ölümlerin beşinci sırasında yer almaktadır. Cerrahi, tek küratif tedavi yöntemidir fakat hastaların yalnızca %10-20'si cerrahi olarak rezeke edilebilir şekilde başvurmaktadır. Cerrahiye rağmen, 5 yıllık sağkalım oranları yaklaşık %20'dir ve hastaların birçoğunda, tedavilerinin 1. yılında metastaz saptanmaktadır. Küratif cerrahi sonrası yüksek relaps oranları nedeniyle pankreas adenokarsinomu tanılı hastaların büyük çoğunluğu sistemik tedavi adayıdır. Bu çalışmamızda, pankreas kanseri nedeniyle opere edilen hastalarda ve tanı anında lokal ileri ve/veya metastatik (inopere) hastalarda prognostik faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji BD.'da 1998-2009 tarihleri arasında pankreas adenokarsinomu tanısıyla tetkik ve tedavi edilen 207 hasta (89 opere, 118 inopere) çalışmaya alındı. Hastaların dosya bilgileri retrospektif olarak incelendi, almış oldukları tedaviler, bu tedaviler sonrası yapılmış olan yanıt değerlendirmeleri ve tedavi ilişkili yan etkileri kaydedildi. Bulgular: Opere edilmiş pankreas kanseri tanılı hastaların medyan genel sağkalımı 13.2 ay tespit edildi. Adjuvant tedavi alanların genel sağkalım süreleri (15.2 ay), adjuvant tedavi almayanlara (9.3 ay) kıyasla daha fazla olmasına rağmen, istatistiksel olarak anlamlı fark görülmedi (p=0.7). Opere edilmiş pankreas kanseri tanılı hastaların sağkalımını etkileyen faktörler incelendiğinde, medyan genel sağkalım süreleri, tümörün evresi, tümörün boyutu, diferansiyasyonu, cerrahi sınır durumu, perinöral invazyon, lenfatik invazyon ve damar invazyon durumuna göre istatistiksel olarak anlamlı olacak şekilde farklı bulundu (p<0.05). Opere edilmiş 89 olgunun 66'sında (%74.1) izlemde lokal nüks ya da metastaz saptandı. Bu hastalardan 44'üne verilen kemoterapi sonrası medyan progresyonsuz sağkalım süresi 3.16 ay saptandı. Lokal nüks ya da metastaz gelişen olguların klinik ve laboratuar parametrelerine göre sağkalımları incelendiğinde, performans düşüklüğü, tümör semptomu varlığı, kilo kaybı, hemoglobin düşüklüğü, ALT yüksekliği, serum albumin düşüklüğü ve metastatik dönemde kemoterapi almamış olma, sağkalımla negatif yönde ilişkili bulundu (p<0.05). Tanı anında lokal ileri ya da metastatik pankreas kanseri tanılı 118 olgunun %26.3'üne hiç kemoterapi verilmezken, %73.7'sine bir sıra kemoterapi, %17.8'ine iki sıra kemoterapi verildi. 1.Sıra kemoterapi ile medyan progresyonsuz sağkalım 2.6 ay saptanırken, hastaların %87.4'ünde progresyon gözlendi. Medyan genel sağkalım 4.4 ay, 6 aylık ve 12 aylık sağkalım oranları sırasıyla %40 ve %22 saptandı. 1.Sıra kemoterapi alan hastalarda medyan genel sağkalım 5.63 ay iken, kemoterapi almayan hastalarda medyan genel sağkalım 2.27 ay saptandı (p<0.001). Hastaların sağkalımını etkileyen faktörler incelendiğinde, sigara öyküsü, karaciğer metastazı varlığı, düşük performans düzeyi, kilo kaybı, asit varlığı, yüksek Ca19-9 düzeyi, düşük hemoglobin düzeyi, yüksek lökosit düzeyi, yüksek AST, ALT, ALP ve GGT düzeyleri, düşük albumin düzeyi, birinci sıra kemoterapi ve ikinci sıra kemoterapi almamış olma, sağkalımla negatif yönde ilişkili bulundu (p<0.05). Sonuç: Pankreas kanserinde birçok faktör, sağkalım belirleyicisi olarak kullanılabilir. Kemoterapi, uzamış sağkalımla ilişkili bulunduğu için, uygun olan tüm pankreas kanseri tanılı hastalara kemoterapi verilmelidir. Objectives: Pancreatic adenocarcinoma has a very poor prognosis. It is the fifth leading cause of cancer-related death in the developed countries. Surgery remains the only potentially curative treatment, but only about 10-20% of patients present with surgically resectable disease. Despite surgery with a curative intent, the 5-year survival rate for these patients remains at approximately 20% and most will usually develop metastatic disease within the first year of therapy. Because of the high relaps rate after curative surgery, the majority of patients with pancreatic cancer are potential candidates for systemic therapy. The aim of the present work is to identify the prognostic factors in patients with resected and also advanced pancreatic adenocarcinoma. Method: We included 207 patients (89 resected, 118 advanced) with pancreatic adenocarcinoma diagnosed and treated at Dokuz Eylul University Faculty of Medicine, Division of Medical Oncology between 1998-2009. The medical records of these patients were retrospectively reviewed, the treatment regimens, the response evaluation, and the side effects of the treatment were recorded. Results: The median overall survival of the patients with resected pancreatic cancer was 13.2 months. Although the median overall survival of the patients with adjuvant treatment (15.2 months) was higher than the patients without adjuvant treatment (9.3 months), the difference in survival was not found statistically significant (p=0.7). We observed that the stage and size of the tumor, histologic differentiation, surgical margine, perineural invasion, lymphatic invasion, and vascular invasion were significantly associated with survival of the patients (p<0.05). Of 89 resected patients with pancreatic carcinoma, 66 patients (%74.1) developed local recurrence or distant metastasis. Of 66 patients with recurrent disease, 44 patients received chemotherapy whose progression free survival were 3.16 months. We found that low performance status, presence of tumor related symptoms, weight loss, low hemoglobin and serum albumin level, elevated ALT level, and absence of chemotherapy in metastatic disease were found to be negatively associated with outcomes (p<0.05). While 26.3% of the patients with advanced pancreatic cancer did not receive any chemotherapy regimen, 73.7% and 17.8% of the patients received 1st line and 2nd line chemotherapy, respectively. The median progression free survival after 1st line chemotherapy was 2.6 months and progressive disease was observed in 87.4% of the patients. The median overall survival was 4.4 months, 6- and 12-month survival rates were 40% and 22%,respectively. While the median overall survival of the patients with chemotherapy was 5.63 months, it was only 2.27 months in patients without chemotherapy (p<0.001). The smoking history, presence of liver metastasis, low performance status, weight loss, presence of ascites, elevated levels of Ca 19-9, AST, ALT, ALP, and GGT, low levels of serum albumin and hemoglobin, high leucocyte count, absence of 1st and 2nd line chemotherapy were found to be negatively associated with outcomes (p<0.05). Conclusion: Many factors could be used as predictors of survival in patients with pancreatic adenocarcinoma. Because of the chemotherapy is associated with increased survival, it should be offered to all eligible patients.