Torasik radyoterapi uygulanan akciğer kanseri tanılı hastalarda farklı set-up pozisyonlarındaki tedavi alan deviasyonlarının incelenmesi

Abstract

Amaç: Torasik radyoterapi uygulanan akciğer kanseri tanılı hastaların, kollar gövde yanında, akciğer bord, kol destekli akciğer bord ile farklı set-up pozisyonlarında oluşan tedavi alan kayma değerlerinin karşılaştırılması ve bu alan kayma değerlerine etkisi olabileceğini düşündüğümüz faktörlerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Hastalar ve Yöntem: Dokuz Eylül Üniversitesi Radyasyon Onkolojisi AD'da Nisan 2011- Temmuz 2011 tarihleri arasında, palyatif torasik radyoterapi endikasyonu ile tedavi planlanacak olan 30 akciğer kanseri tanılı hasta, üç farklı tedavi pozisyonuna randomize edilmiştir. Tedavileri planlanan hastaların; tedaviye girecekleri gün sayısına göre iki, üç ya da dört tedavi gününde, sternum ve aksiller hatta konulan krosları üzerinde tedavi sırasında meydana gelen, kros merkezinde oluşan kayma değerleri cetvel yardımı ile ölçülmüştür. Bulunan alan kayma değerleri (x), (y), sağ (z), sağ (?), sol (z), ve sol (?) ekseni verileri olarak kaydedilmiştir. Alan kayma değerlerinin karşılaştırılmasında; gruplar arası her bir eksende oluşan kayma değerleri `Bonferonni düzeltmeli Kruskal-Wallis Testi' kullanılarak, grup içi fraksiyonlar arası oluşan alan kayma değerleri `Non Parametrik Friedman Testi' kullanılarak irdelenmiştir. Hastaların alan kayma değerlerine etki edebileceği öngörülen parametreler korelasyon testi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Üç grup için ölçülen eksenlere ait alan kayma değerlerinin istatistiksel analizlerinde; akciğer bord ile tedaviye giren grupta sağ (z) ekseni ortalama 5,66±4,15 mm (p: 0,49) ve sol (z) ekseni ortalama 5,53 ±4,81 mm (p:0,015) olan alan kayma değerleri, diğer iki gruba göre istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Her bir eksen için ölçülen `fraksiyonlar arası' alan kayma değerlerinin istatistiksel analizinde, p değeri anlamlı bulunmamıştır. Tedavi alan kayma değerleri ile ağrı skoru arasında korelasyon saptanmamıştır. SFT, yaş, eğitim durumu, ortam ısı farkı, set-up süreleri ile tedavi alan kaymaları arasında, bazıları klinikle uyumlu olmamakla birlikte, korelasyon saptanmıştır. Sonuç: Hasta tedavilerinde, `kol destekli akciğer bordu' ya da `kollar gövde yanında' yapılan immobilizasyonun, `kol desteksiz akciğer bordu' ile yapılanlara göre daha iyi olduğu saptanmıştır. Elde edilen veriler sonucunda; akciğer bordu kullanılacak ise akciğer borduna mutlaka kol destekleri eklenmesi, kollar yanda tedaviye alınan hastalarda, lateral kroslar gövde üzerine gelecek şekilde, alan merkezinin yarı kalınlığa oturtulması önerilmektedir. Ayrıca tedavi süresinin kısaltılması, iç ve dış ortam ısı farklılığını dengeleyebilecek havalandırma sistemleri ile set-up kalitesinin artırılabileceği ve olası hataların en aza indirgenebileceği düşünülmektedir. Purpose: To evaluate the treatmant field deviations in lung cancer patients treated with thoracic radiotherapy in three different set-up position and the influencing factors. Patients and Methods: 30 lung cancer patients having the indication for palliative thoracic radiotherapy, were randomised into three different set-up positions (arm along the body, lung board, armrest lung board) between April ? July 2011 in Dokuz Eylül University Oncology Department. The treatment field deviation were measured 2, 3, 4 times depending on total treatment time, on sternal and axiller cross. All the deviations were recorded on (x), (y), right and left (z) and (?) axis, Corrected Bonferonni Kruskal-Wallis used to compared the deviation in every axis, Non-parametric Friedman to compare the interfractional deviations. Correlation test is used to evaluate influencing parameters to the field deviations. Result: Mean significant differences of 5,66±4,15 mm p:0,49 deviations are observed in the right (z) axis and 5,53 ±4,81mm in the left (z) axis. No statistically significant deviations were found in interfractional deviation in every axis. There is no relation between the pain scor and field deviation. There is a statistically but not clinicall corelation between age, PTF, educational statu, heat differences and total fraction treatment. Conclusion: Both set-up position with lung board with armrest and arm along the body, gave better results than the lung board. According to our results, ıf lung board wıll be used adding the armrest will be mandatory. If arms along the body position is used, putting the field axis on half body layer of the patient is necessery in order to draw the cross on the body. Eventual errors can be minimised and theset-up quality improved by minimizing the total treatment time in every fraction and with can be air conditionig system, balancing the in and out door tempereture.