Pankreas rezeksiyonu yapılan hastalarda cerrahi alan infeksiyonları gelişmesinde etkili faktörlerin değerlendirilmesi

Abstract

Cerrahi infeksiyonların postoperatif dönemde morbidite, mortalite ve hastanede kalış süresinin uzamasında önemli rolü olduğu bilinmektedir. Hastaya ait olan ve hastaya ait olmayan, preoperatif, operatif ve postoperatif etkenlerin ortaya çıkarılması komplikasyonların önlenmesinde önemli yer tutmaktadır. Bu çalışmanın amacı cerrahi infeksiyonların ortaya çıkmasında etkili olabilecek faktörlerin saptanması ve buradan yola çıkarak bu komplikasyonların en aza indirilmesidir. Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi'nde, Genel Cerrahi Anabilim Dalı tarafından Mart 1995-Ağustos 2011 tarihleri arasında pankreas rezeksiyonu yapılan 298 hasta çalışmaya dahil edilmiştir. Hastaların 233 (%78.2)'üne proksimal pankreatikoduodenektomi (PPD), 49 (%16.5)'una distal pankreatektomi (DP) ve 16 (%5.3) hastaya total pankreatektomi (TP) uygulanmıştır. Hastaların, yaşı, cinsiyeti, preoperatif olarak laboratuvar değerleri (total bilirubin, direkt bilirubin, albumin, hemoglobin, lökosit). ASA (American Society of Anesthesiologist) skoru, vücut kitle indeksi (VKİ), ameliyat öncesi hastanede yatış süreleri, endoscopic retrograde cholanjiopancreatography (ERCP), Perkütan Transhepatik Kolanjiografi (PTK) ve stent yerleştirilmesi gibi biliyer sistem drenaj işlemleri, ameliyat öncesi antibiyotik kullanımı gibi parametreler ele alınmıştır. Ayrıca operatif faktörler (ameliyat süresi, kan kaybı, kan transfüzyonu) ve postoperatif etkenler (yoğun bakım ünitesine yatış ve yatış süresi, pankreatik kaçak varlığı ) incelenmiştir. Bu araştırmada, pankreas rezeksiyonu yapılan hastalarda postoperatif dönemde ortaya çıkan Cerrahi Alan İnfeksiyon (CAİ)'ları ve bu komplikasyonların oluşmasında etkili olabilecek faktörler değerlendirlmiştir. Tüm seride ortalama yara infeksiyonu %20.5, intraabdominal apse %9.7, pnömoni %8.4 ve pankreatik kaçak %10.3 ortaya çıktı. Araştırmamızda ele aldığımız risk faktörlerinden çoğunun cerrahi alan infeksiyonlarının gelişiminde etkili olduğu görülmektedir. Özellikle pankreas rezeksiyonu yapılan hastalarda ciddi bir komplikasyon olan pankreatik kaçakların yara infeksiyonu ve intraabdominal apse gelişmesinde önemli bir risk faktörü olduğu görülmektedir. Pankreas kaçaklarına yol açan nedenlerin önlenmesi ile CAİ'ları önemli ölçüde önlenebilir. İleri yaş, ASA skoru ve VKİ gibi hastaya bağlı faktörlerin bazı komplikasyonların gelişmesinde etkili oldukları saptandı. Diabetes Mellitus (DM), preoperatif antibiyotik kullanımı ve safra yolu kateterizasyonu gibi risk faktörlerinin özellikle yara infeksiyonu gelişmesinde etkili olduğu, operasyon süresi, intraoperatif kan kaybı ve kan transfüzyonu, yoğun bakım ünitesinde kalış gibi operasyon şekli, tekniği ve hastanın özelliklerine bağlı olan faktörlerin bu komplikasyonların ortaya çıkmasında etkili olduğu görülmektedir. Cerrahi alan infeksiyonlarının postoperatif dönemde morbidite, mortalite ve hastanede kalış süresinin uzamasında önemli rolü olduğu bilinmektedir. Yaptığımız bu araştırma, ameliyat sonrası cerrahi alan infeksiyonu gelişen hastaların hastanede yatış sürelerinin önemli ölçüde uzadığını ve komplikasyon gelişmeyen hastaların yatış süresinden iki katı daha fazla olduğunu göstermektedir. Surgical site infections are known to have an important role in postoperative mortality, morbidity and hospital stay. Identifying preoperative, perioperative and postoperative factors related or not related to patient is essential for preventing complications. This study aims to determine the risk factors effecting on sugical site infections and by to take precautions to decrease overall complications. Two hundred and ninety eight patients underwent pancreatic resection in Dokuz Eylul University School of Medicine, Department of General Surgery between March 1995 and August 2011 were included in the study. Proksimal pancreatoduodenectomy (PPD) was performed in 223 (78.2%) patients, distal pancreatectomy (DP) was performed in 49 (16.5%) patients and total pancreatectomy (TP) was performed in 16 (5.3%) patients. Age, sex, preoperative laboratory tests (total bilirubin, direct bilirubin, albumin, hemoglobin, leucocyte), ASA (American Society of Anesthesiologist) score, body mass index (BMI), preoperative hospital stay, biliary drainage procedures such as endoscopic retrograde cholangiopancreatography (ERCP), percutaneous transhepatic cholangiography (PTC), biliary stent placement, preoperative antibiotherapy, operative factors (operation time, blood loss, blood transfusion) and postoperative parameters (intensive care unit stay, hospital stay, pancreatic leakage) were assessed. In this study postoperative surgical site infections (SSI) in patients with pancreatic resection and related factors in this regard were evaluated. Overall SSI rate was 20.5%, intraabdominal abscess rate was 9.7%, pneumonia rate was 8.4% and pancreatic leakage rate was found as 10.3%. Most of the factors analyzed in this study were found to be related with SSI. Particularly, pancreatic leakage was shown to be an important risk factor for SSI and intraabdominal abscess. By preventing factors causing pancreatic leakage most of the SSI can also be prevented. Patient related factors such as age, ASA score and BMI were other important risk factors. Diabetes Mellitus (DM), preoperative antibiotherapy, biliary drainage procedures, operation time, intraoperative blood loss, blood transfusion and intensive care unit stay and operative technique were found to be effective on SSI. It is known that SSI has an important role on postoperative mortality, morbidity and prolonged hospital stay. In our series patients complicated with SSI had longer hospitalization (x2) duration when compared to the hospitalization duration of non-complicated pationts.