Acil serviste akut pulmoner emboli tanısı ile kan hemoglobin düzeyinin ilişkisinin araştırılması

Abstract

Pulmoner emboli, toplardamar sistemindeki normal dışı pıhtı oluşumu ve bu pıhtının pulmoner arterleri tıkaması ile karakterizedir.  Kanı oluşturan bileşenlerdeki değişkenlikler, endoteliyal fonksiyonları etkileyerek, çeşitli faktörlerin salınımına neden olur. Literatürde kan viskozitesi, hematokrit, hemoglobin ile pıhtılaşma arasındaki ilişkiyi gösteren çalışmalar vardır. Bu çalışmalarda, düşük hemoglobin nedenli azalmış kan viskozitesi sonucunda, endotel hücresinden anti-trombotik medyatörlerin salınımlarının azalacağı ve bu durumunun tromboz ile sonuçlanabileceğini yönünde sonuçlar vardır.  Fakat literatürde kan hemoglobin düzeyi ile pulmoner emboli riski arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmamızda kan hemoglobin düzeyi ile pulmoner emboli arasında bir ilişki olup olmadığını araştırmayı hedefledik.  Gereç ve Yöntem: Bu çalışma 01.01.2007 ile 31.12.2009 arasında, Dokuz Eylül Üniversite Hastanesi Acil Servisine başvurmuş ve son tanı olarak pulmoner emboli hastaları ile aynı dönemdeki kontrol grubuyla birebir eşleştirmeli olgu-kontrol yöntemi kullanılarak 402 hasta (201 hasta, 201 kontrol) içericek şekilde yapıldı. Onsekiz yaş üstünde pulmoner emboli saptanan hastaların yaş, cinsiyet, hemoglobin, hematokrit, eritrosit ortalama hacmi, kırmızı küre dağılım genişliği, trombosit değerleri ve Wells skorları kontrol grubunun değerleri ile karşılaştırıldı.  Bulgular: Çalışmaya alınan 402 kişinin, 110 tanesi kadın idi, yaş ortalaması 63,0 ± 17 olarak saptandı. Pulmoner emboli olan grupta kan hemoglobin düzey ortalaması 11,6 ± 2,0 g/dl iken, kontrol grubunun ortalaması 13,0±1,7 g/dl olarak saptandı (p<0.001). Çalışmaya dahil edilen olguların kırmızı kan hücrelerinin dağılım genişliği ortalamaları yüzde 16,0±3,0 iken kontrol grubunun kırmızı hücrelerinin ortalamaları yüzde 14,0±3,0 olarak bulundu (t-test, p<0.001). Çalışmaya dahil edilen 201 olgudan 61 tanesinde orta-yüksek risk wells skoru saptanırken kontrol grubunda düşük risk wells skoru saptanan hasta sayısı beş tane idi (p=0,000).  Sonuç: Bu çalışma, serum düşük hemoglobin düzeyinin, pulmoner emboli oluşumunda bağımsız bir risk faktörü olabileceği yönünde sonuçlar göstermiştir.   Investigation Of Relationship Between Blood Hemoglobin Level And Acute Pulmonary Embolism In Emergency Setting  Introduction: Pulmonary emboli occur when a proximal portion of a venous clot breaks off, travels through the veins, traverses the right ventricle, and lodges in the pulmonary arteries. Haematological variables influence endothelial function through the release of several factors Clinical studies have described an association among blood viscosity, haematocrit, haemoglobin and macro and microangiopathy. These studies have emphasized that low blood hemoglobin induced low blood viscosity, through the reduction of vessel wall stress, might inhibit the anti-thrombotic functions of endotelial cells and thats the reason of thrombosis.  There is no clinical studies in literature which emphasize that low blood hemoglobin levels increase the risk of pulmonary embolism development. The goal of this study is to determine whether there is any relationship between serum hemoglobin value and pulmonary embolism.  Material and Method: This one-on-one case-control study made in the Dokuz Eylul University Hospital Emergency Medicine between 01.01.2007 and 31.12.2009 which included 402 cases (201 patients, 201 control). Age, sex, hemoglobin, haematocrit, mean corpuscular volume, red cell distrubution width, platelet and Wells' scores of these cases at the age of 18 or above that exhibited pulmonary embolism are compared with the control group.  Results: The mean age of 402 cases included in this study were 63.0 ± 16.6, 110 of them were women. The mean blood hemoglobine levels were 11.6±2.0 g/dl in group with pulmonary embolism and 13.0±1.7 g/dl in the control group (p<0.001). The mean blood red cell distrubution width levels were 16,0±3,0 in the group with pulmonary embolism and 14,0±3,0 in the control group. İn the group of pulmonary embolism which is included 201 cases, the 61 patient have middle-high risk wells score and the five patients have low risk well score. (p= 0,000)  Conclusion  This study showed that serum low hemoglobin levels may be the independent risk factor in the formation of pulmonary embolism.