Tiroid oftalmopatili hastalarda yaşam kalitesi değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Çalışmamızın amacı; tiroid oftalmopatili hastaların yaşam kalitesi algılarının düzeyi, sosyodemografik özellikler yönünden yaşam kalitesi algıları arasındaki farklılıklar ve yaşam kalitesini etkileyen başlıca etmenlerin saptanmasıdır. Gereç ve Yöntem: Araştırma DEÜ Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Nörooftalmoloji Polikliniği'ne başvuran ve takiplere düzenli gelen tiroid oftalmopati tanılı 40 hasta ile 40 sağlıklı kontrol grubu alınarak yapıldı. Tiroid oftalmopati dışında bir sebeple egzoftalmusu ve/veya oküler yüzey semptom ve bulguları olan hastalar çalışmaya alınmadı. Çalışmadaki kontrol grubunu oluşturan sağlıklı 40 gönüllü ise göz travması veya ameliyatı geçirmeyen, hasta grubu ile benzer yaş ve cinsiyetteki kişilerden seçildi. Yüz yüze görüşme tekniği ile sosyodemografik form anketi ve yaşam kalitesi değerlendirme ölçeği (Short Form 36 ? SF-36) kullanılarak toplanan veriler değerlendirildi. Bulgular: Hasta ve kontrol gruplarında normal dağılıma uyan SF-36 alt ölçeklerinin (Genel Sağlık, Enerji/Canlılık, Mental Sağlık) karşılaştırılması t-testi ile yapıldığında alt ölçeklerin her üçünde de hasta grubu puanlarında belirgin düşüklük ve istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar saptandı. Normal dağılıma uymayan SF-36 alt ölçeklerinin karşılaştırılması Mann Whitney U testi ile yapıldığında Fiziksel Fonksiyon, Fiziksel Rol Kısıtlılığı ve Sosyal Fonksiyon alt ölçeklerinde hasta grubu puanlarında belirgin düşüklük ve istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar saptandı. Ağrı ve Emosyonel Rol Kısıtlılığı alt ölçeklerinde ise hasta grubu puanlarının daha düşük olduğu görüldü ancak istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar saptanmadı. Yaşam Kalitesi Ölçeği puan ortalamaları incelendiğinde, hasta grubu puan ortalamasının her üç boyutta da (Fonksiyonel Durum, Esenlik, Sağlığı Algılama) daha düşük olduğu görüldü. Aynı şekilde hasta grubunun Global Yaşam Kalitesi puan ortalamasında belirgin düşüklük ve istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar saptandı. Yaşa göre ölçek alt boyut puan ortalamalarının dağılımı incelendiğinde, hem hasta hem kontrol grubunda 30-49 yaş arasında olanların puan ortalamalarının daha yüksek olduğu ancak istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar olmadığı gözlendi. Cinsiyete göre ölçek alt boyut puan ortalamalarının dağılımı incelendiğinde, hasta grubunda erkeklerin puan ortalamalarının kadınlardan daha yüksek olduğu ancak istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar olmadığı gözlendi. Kontrol grubunda ise Esenlik ve Sağlığı Algılama boyutlarında kadınların puan ortalamaları daha yüksek olmasına rağmen Fonksiyonel Durum ve Global Yaşam Kalitesi boyutlarında erkeklerin puan ortalamalarının daha yüksek olduğu ve istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar olmadığı gözlendi. Medeni duruma göre ölçek alt boyut puan ortalamalarının dağılımı incelendiğinde, hasta grubunda evli olanların puan ortalamalarının daha yüksek olduğu ve istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar olduğu gözlendi. Kontrol grubunda ise evli olmayanların puan ortalamalarının daha yüksek olduğu ancak istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar olmadığı gözlendi. Yaşanılan yere göre ölçek alt boyut puan ortalamalarının dağılımı incelendiğinde, hem hasta hem kontrol grubunda şehirde yaşayanlarda puan ortalamalarının daha yüksek olduğu ancak istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar olmadığı gözlendi. Eğitim durumuna göre ölçek alt boyut puan ortalamalarının dağılımı incelendiğinde hasta grubunda 'yüksekokul' alt grubunun puan ortalamalarının daha yüksek olduğu ve Fonksiyonel Durum alt boyutu ve Global Yaşam Kalitesinde istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar olduğu gözlendi. Kontrol grubunda da 'yüksekokul' alt grubunda puan ortalamalarının daha yüksek olduğu ancak istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar olmadığı gözlendi. Ekonomik durumuna göre ölçek alt boyut puan ortalamalarının dağılımı incelendiğinde, hem hasta hem kontrol grubunda ekonomik durumu iyi olanların puan ortalamalarının daha yüksek olduğu ancak istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar olmadığı gözlendi. Diyabet ve hipertansiyon durumuna göre ölçek alt boyut puan ortalamalarının dağılımı incelendiğinde, hem hasta hem kontrol grubunda diyabeti ve hipertansiyonu olmayanlarda puan ortalamalarının daha yüksek olduğu ancak istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar olmadığı gözlendi. Sigara kullanımına göre ölçek alt boyut puan ortalamalarının dağılımı incelendiğinde, hem hasta hem kontrol grubunda sigara kullananlarda puan ortalamalarının daha yüksek olduğu ancak istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar olmadığı gözlendi. Çalışmamızdaki hasta grubunda alkol kullanımı olmaması nedeniyle alkol kullanımı açısından istatistiksel analiz yapılmadı. Hasta ve kontrol grubunda sosyal güvencesi olmayan yoktu. Sonuç: Yaşam kalitesi ölçeğinin tüm boyutlarında ve tüm alt ölçeklerinde hasta grubunda belirgin düşüklük saptandı. Hasta grubunda, evli alanlar ve eğitim düzeyi yüksek olanların yaşam kalitesinin daha yüksek olduğu ve istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar olduğu gözlendi. Hasta grubunda, erkeklerin, 30-49 yaş arasında olanların, şehirde yaşayanların, ekonomik durumu iyi olanların, diyabet ve hipertansiyonu olmayanların, sigara kullananların yaşam kalitesinin daha yüksek olduğu ancak istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar olmadığı gözlendi. Kontrol grubunda, erkeklerin, 30-49 yaş arasında olanların, evli olmayanların, şehirde yaşayanların, eğitim düzeyi yüksek olanların, ekonomik durumu iyi olanların, diyabet ve hipertansiyonu olmayanların, sigara kullananların yaşam kalitesinin daha yüksek olduğu ancak istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar olmadığı gözlendi. Purpose: The purpose of this study is to evaluate the level of perception of life quality, influence of sociodemographic characteristics of the patients on perceptions of life quality and to determine the main factors affecting the quality of life in patients with throid ophthalmopathy. Material and Method: This research consists of 40 patients admitted to Dokuz Eylul University School of Medicine neoro-ophthalmology department, diagnosis of thyroid eye disease and had regular follow-up examinations and 40 healthy controls. Patients who had egzophtalmos and / or ocular surface symptoms and findings for a reason other than thyroid eye disease were not included. 40 sex and age matched healthy volunteers without a history of eye surgery or trauma consisted the control group. By face to face interviews the socio-demographic questionnaire form and life quality assessment scale (Short Form 36 - SF-36) were evaluated using the data collected. Findings: When comparison of SF-6 subscales (General Health, Energy / Vitality, Mental Health) of patient and control groups which were normally distributed was done by t-test, sub-scales in all three scores were lower in patient group and statistically significant differences were observed. When comparison of non-normaly distributed SF-6 subscales (Physical Function, Role Physical and Social Function) of patient and control groups was done by Mann Whitney U, sub-scales in all three scores were lower in patient group and statistically significant differences were observed. Pain and Emotional Role Limitation subscale scores were lower in the patient group but no statistically significant differences were observed. When we analyze the mean of life quality scale scores, mean scores of patient group (Functional Status, Wellbeing, Health Detection) were lower in all three dimensions. Similarly, Global Life Quality mean scores of patient group was lower and statistically significant differences were observed. According to age, when we analyze the distribution of subdimention score means of SF 36 scala, mean scores of those between 30-49 years of age in both patient and control group were higher but no statistically significant differences were observed. According to gender, when we analyze the distribution of subdimention score means of SF 36 scala, the mean scores of men in the patient group were higher than women but no statistically significant differences were observed. In the control group, although mean scores of women were higher in dimention of Wellbeing and Health Detection, mean scores of men were higher in dimention of Functional Status and Global Life Quality but no statistically significant difference were observed. According to the marital status, when we analyze the distribution of subdimention score means of SF 36 scala, the mean scores of those married in the patient group were higher than unmarried patients and statistically significant differences were observed. In the control group mean scores of unmarried were higher but no statistically significant differences were observed. According to place of residence, when we analyze the distribution of subdimention score means of SF 36 scala, the mean scores of those living in the city in both the patient and control group were higher but no statistically significant differences were observed. According to the educational status, when we analyze the distribution of subdimention score means of SF 36 scala, the mean scores of those 'high school/college' in the patient group were higher and statistically significant differences were observed in dimentions of Functional Status and Global Life Quality. The mean scores of those who had 'high school/college' education in the control group were higher but no statistically significant differences were observed. According to the economic situation, when we analyze the distribution of subdimention score means of SF 36 scala, the mean scores of those with better economic situation in both the patient and control group were higher but no statistically significant differences were observed. According to the presence of diabetes mellitus and hypertension, when we analyze the distribution of subdimention score means of SF 36 scala, the mean scores of those nondiabetics and nonhypertensives in both the patient and control group were higher but no statistically significant differences were observed. According to the smoking, when we analyze the distribution of subdimention score means of SF 36 scala, the mean scores of smokers in both the patient and control group were higher but no statistically significant differences were observed. Since there were no patients who drunk alcohol, no statistical analysis was done in our study. There were nobody without health insurance in both the patient and control group. Results: All dimensions and all subscales of life quality scale were found significantly lower in the patient group. In the patient group, who were married and those with high school/college education of the life quality was higher and statistically significant differences were observed. In the patient group, men, those who were 30-49 years of age, those living in the city, those with better economic situation, nondiabetics, nonhypertensives, and smokers of the life quality was higher but no statistically significant differences were observed. In the control group, men, those who were 30-49 years of age, who were unmarried, those living in the city, those with better economic situation, nondiabetics, nonhypertensives, and smokers of the life quality was higher but no statistically significant differences were observed.