Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda video-polisomnografi ile uyku bozukluklarının değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB) tanısı almış çocuklarda uyku ile ilişkili yakınmalar günlük pratikte nadir değildir. Bu çalışmada DEHB'li çocuklarda uyku makro yapısının, uyku sorunlarının ve gün içi uykululuğunun değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Gereç ve yöntem: Yeni tanı almış ilaç kullanmayan 30 DEHB'li çocuk (22 erkek, 8 kız, ortanca yaş: 9.93; 9 dikkat eksikliği, 21 hiperaktif veya kombine DEHB alt tipi) ve yaş ve cinsiyet uyumlu 15 sağlıklı kontrol (9 erkek, 6 kız, ortanca yaş: 11.33) çalışmaya dahil edildi. Yapılandırılmış uyku anketleri, Pittsburgh uyku kalitesi anketi, Epworth uyku ölçeği ve gece boyu video-polisomnografi (PSG) uygulandı.Bulgular: DEHB grubunda çocuklar/ebeveynler kontrol grubundan istatistiksel olarak anlamlı oranda daha sık olarak sorunlu ve/veya bölünmüş uyku tanımladı. Yakınmalar uykuda konuşma (%60 vs. %6.7, p=0.001), kronik uykuya başlama insomnisi (%56.7 vs. %0.0, p<0.001), konfüzyonel uyanma (%26.7 vs. %0.0, p=0.038) ve huzursuz bacak sendromu (HBS) ile ilişkili bacaklarda rahatsızlık hissi (%33.3 vs. %6.7, p=0.05) olarak belirlendi. DEHB'li çocuklarda gün içi uykululuk ve kötü uyku kalitesi ile korele olan Epworth uyku skoru (p=0.011) ve Pittsburgh uyku kalitesi indeksi (p=0.001) daha yüksekti. PSG verilerinin analizi sonucunda DEHB grubunda azalmış REM yüzdesi ve artmış REM latansı saptandı (sırasıyla p=0.017 ve p=0.046). İki grup arasında apne-hipopne indeksi (AHİ) yönünden anlamlı bir farklılık gösterememiş olmamıza karşın Epworth uyku skoru ile AHİ arasında pozitif bir korelasyon saptandı (r=0.32, p=0.032).Sonuç: DEHB'li çocuklarda ilaç kullanımından bağımsız olarak kontrol grubuna göre bozulmuş uyku yapısı ve kötü uyku kalitesi mevcuttur. Artmış HBS, gün içi uykululuk ve kötü uyku kalitesi bazı DEHB semptomlarından sorumlu olabilir ve bu bulgular ortak bir patofizyolojiyi paylaşıyor olabilir. DEHB'li çocuklarda saptanmış olan REM yüzdesi ve latansındaki değişimler nörodavranışsal yakınmalar ile ilişkili olabilir. Uyku ile ilişkili sorunların tanınması ve tedavisi nörodavranışsal yakınmaları hafifletebileceği gibi DEHB'li çocuklarda ve ailelerinde yaşam kalitesini arttırabilir. Objective: It is not rare in daily practice that children with attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD) suffer from sleep related symptoms. In this study, we aimed to evaluate sleep macrostructure, sleep disturbance and daytime sleepiness in children with ADHD.Materials and Methods: Thirty newly diagnosed, drug naïve ADHD children (22 male, 8 female; median age: 9.93 years; 9 with inattentive and 21 with hyperactive or combined ADHD subtype) and 15 age and sex matched healthy controls (9 male, 6 female; median age: 11.33 years) were included. Structured sleep interview, Pittsburgh sleep quality questionnaire, Epworth sleepiness scale and nocturnal video-polysomnography (PSG) were performed.Results: Significantly more children/parents reported disturbed, fragmentary sleep at night in the ADHD group compared to the control group. Complaints were sleep talking (60% vs. 6.7%, p=0.001), chronic sleep onset insomnia (56.7% vs. 0.0%, p<0.001), confusional arousal (26.7% vs. 0.0%, p=0.038) and leg discomfort at night associated with restless leg syndrome (RLS) (33.3% vs. 6.7%, p=0.05). Patients with ADHD had higher Epworth sleepiness score (p=0.011) and higher total Pittsburgh sleep quality index (p=0.001), which were correlated with daytime sleepiness and worse sleep quality respectively. PSG data analysis showed decreased REM % and increased REM latency in the ADHD group (p=0.017 and p=0.046, respectively). Although we were not able to show any significant difference in apne-hipopne index (AHI) between two groups, a positive correlation was detected between Epworth sleepiness score and AHI (r=0.32, p=0.032).Conclusion: Children with ADHD, independent of any previous or current drug use, had altered sleep structure and impaired sleep quality compared to healthy controls. Increased RLS, daytime sleepiness and worse quality of sleep might be responsible for some ADHD symptoms, and they may share the same pathophysiologic mechanisms. Altered REM % and REM latency in ADHD children might be associated with neurobehavioral disturbances. The management of sleep related problems would help to alleviate neurobehavioral symptoms and to improve the life quality in affected children with ADHD and their families.