Performans esaslı bütçeleme sistemi ve Türkiye'de uygulanabilirliği

Abstract

Bütçelerde devletin gelecek bir döneme ilişkin gelir ve gider tahminleri yer almaktadır. Bu yönde bütçe; belirli bir düzen içinde hazırlanmakta, uygulanmakta ve sonuçlandırılmaktadır. Kamu hizmetlerinin sınırlı tutulduğu dönemlerde bütçe sistemleri nispeten daha dar kapsamlı yapılandırılmıştır. Ancak artan toplumsal ihtiyaçlar, kamusal kaynakların daha etkin kullanımı hususunu ön plana çıkarmış ve bütçe sistemlerini daha karmaşık hale getirmiştir. Böylece çeşitli modern bütçe sistemleri uygulamaya konulmuştur. Bu sistemler içinde gelinen son aşama, performans esaslı bütçeleme sistemidir. Bu çalışmanın amacı, modern bütçe sistemlerinden performans esaslı bütçeleme sistemine neden gereklilik olduğunu ortaya koymak ve bu yönde sistemin ülkemizde uygulanabilirliğini değerlendirmektir. Bu kapsamda tezde önce performans esaslı bütçeleme sisteminin teorik altyapısı ortaya konulmuştur. Sonra sistemin çeşitli ülkelerde nasıl uygulandığı incelenmiş, buradan hareketle de ülkemiz için bazı sonuçlara ulaşılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın son kısmında ise Türkiye'de yeni bütçeleme sistemine geçişin temel gerekçeleri ve bu yöndeki çalışmalar ele alınmıştır. Türkiye'nin performans esaslı bütçeleme sistemini ne düzeyde uygulayabileceğini tespit etmek amacıyla da bazı kamu kurumlarını kapsayan bir analiz yapılmıştır. Tezde analizden elde edilen bulgular ışığında performans esaslı bütçeleme sisteminin tüm kamu kurumlarında başarılı bir şekilde nasıl uygulanabileceğine dair somut önerilere yer verilmiştir. In the budgets forthcoming income and expenditures of a state are estimated. The state budgets prepared, applied and resulted in order. When public targets and in parallel to them the fiscal policies are limited, the budget systems were formed relatively more restricted. But, together with increasing public needs, the fact that using public sources more effectively has become more significant made budgeting systems more complicated. Therefore, several modern budgeting systems are applied. The last stage among theses systems is Performance Based Budgeting System. The aim of this study is to show why performance based budgeting system which is one of modern budgeting systems, is needed by analyzing the development of budgeting systems and to determine how to use the system in Turkey. On account of this fact, in the thesis the theoretical background of performance based budgeting system has been given. After that, how the system is tried to be applied in different countries has been studied and several results have been obtained for Turkey. In the last section of the study, the basic reasons to adapt the new budgeting system in Turkey and the attempts to apply this system have been analyzed. An analysis has been made in order to determine the level of application of performance based budgeting system in Turkey. With the help of the data obtained from the so called analysis in thesis, some concrete suggestions have been made about the matter of how performance based budgeting system can be applied effectively in all public institutions.