Avrupa Birliği sürecinde Türk bankacılığının rekabet gücü

Abstract

Devam etmekte olan küreselleşme bir taraftan rekabetin kapsamı ve yoğunluğunu artırırken, diğer taraftan, geçerliliği ve ölçülmesi konusunda farklı görüşlerin bulunduğu rekabet gücü kavramının değişik kesimlerde sıklıkla tartışılmasını gündeme getirmiştir. Bu çerçevede, finansal doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ve finansal bütünleşmenin artması; özellikle gelişmekte olan ülkelere yönelik Üçüncü Dalga Bankacılık kapsamındaki ÇUB'ın yakından izlenmesini ve küresel finansal krizin yaşandığı günümüzde ulusal bankacılık endüstrilerinin rekabet gücünün bilinmesini önem kazandırmıştır. Türkiye'nin AB'ne tam üyelik sürecinin ve küresel koşulların sağladığı uygun ortamın etkisiyle, benzer diğer ülkelerde olduğu gibi ülkemize yönelik ÇUB'lık faaliyetlerinde de son yıllarda hızlı artışlar olmuştur. Henüz önemli boyutlarda olmamakla birlikte; çoğunluğu AB ülkeleri kökenli yabancı sermayeli bankaların kısa sürede endüstride elde ettikleri pay ile potansiyel yeni banka satın almalarının varlığı yanında ÇUB'ın ev sahibi ülkelere yönelik olası önemli etkileri finansal bütünleşmenin ülkemizde değişik kesimlerde de tartışılmasına neden olmaktadır. ÇUB banka girişlerine ilişkin politika tercihlerinin bulunmadığı koşullarda, ÇUB karşısında ulusal bankaların faaliyetlerini devam ettirebilmeleri rekabet güçlerinin yeterliliğiyle yakından ilgili olmaktadır. Bu çalışmada TBE'nin rekabet gücünün etkinlik göstergeleriyle ölçülmesinde parametrik olmayan VZA yöntemi kullanılmıştır. ÖDG varsayımının ve girdi-çıktıların belirlenmesinde aracılık yaklaşımının benimsendiği analizde; endüstrinin 2002-2007 dönemi teknik etkinliğindeki gelişme, ölçek büyüklüğünde etkinliğin değişimi, ölçek etkinliği ve aynı çevre koşullarındaki ulusal ve yabancı sermayeli bankaların etkinlikleri karşılaştırılmıştır. Etkinliğin kaynakları ise Malmquist TFV Endeksiyle belirlenmiştir. Ayrıca Türk ve AB ülkeleri bankacılığının rekabet güçleri betimsel çerçevede analiz edilmiş ve politika önermeleri geliştirilmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: TBE, Rekabet Gücü, ÇUB'lık, Veri Zarflama Analizi ve Etkinlik Increasing scope and density of the competition under the continuous globalisation puts on the agenda competitiveness that discused frequently at different sides for validity and measurement . In this connection, increasing financial foreign direct ınvestments and financial integration create necesaties, espacially for emerging market conutries, to watch multinational banking operaritions under the third wave banking and to know national banking industry competitiveness in current global finacial crisis With effect EU membership process for Turkey and suitable world wide conditions, multinational banking operations became fast increase last years towards our country. Even so ıt hasn't important dimension yet, besides the reality of the foreign banks, majority of them comes from EU countries, in the industry in a short time and impotant effect of these banks on the economy, causes debate for the financial integration at different sides. Without any political preference for the foreign banks enterance, under the presure of multinational banks, to go on natioanal banking operations are closely related to their sufficient competitiveness. I have used non- parametric DEA technique to determine competitiveness of the TBE whith efficiency indicators. I've admited variable return to scale and ınputs and outputs have also been determined with ıntermedition approach.Technical efficiency improvements of the ındustry, changing efficiency in respect of banks size, scale efficiency of banks, and effiecies of domestic and foreign banks which run under the same enviromental conditions have been compared by the analysis with in the period for 2002-2007. Source of efficiency in the TBE have been determined whith the Molmquist total factor productive indexies for the same period. Also, Turkısh and EU conutries banking industries competitiveness has been comperated with descriptive perspective and political suggestings have been developed Key Words: Turkısh Banking Industry, Competitiveness, Multinational Banking, Data Envelope Analysis and Efficiency.